ANYŻ GWIAZDKOWY OWOC

ANYŻ GWIAZDKOWY / BADIAN WŁAŚCIWY całe gwiazdki
(Illicium verum)

ang. star anise, star aniseed, chinese star anis
hiszp. anís estrellado, anís estrellado chino, badiana;
niem. Echte Sternanis
fran. badianier de Chine ;
ros. Бадьян настоящий, Бадьян звёздчатый


Owoców anyżu gwiazdkowego , stanowiących cenioną przyprawę kulinarną, dostarcza niewysokie (bo dorastające do zaledwie 8 metrów) drzewo nazywane badianem właściwym, wywodzące się z południowo-wschodniej Azji. Obecnie uprawiany jest również w Wietnamie, Indochinach, Japonii i na Filipinach, gdzie docenia się także jego walory ozdobne (ma piękne, duże kwiaty i przy ciepłej pogodzie, wydziela przyjemny, anyżkowy zapach). Owoce w rzeczywistości złożone są z sześciu do nawet 10 mieszków kryjących lśniące, brązowe nasiona. Przyprawę stanowią właśnie kieszenie nasienne (samo ziarna pozbawione są charakterystycznego aromatu i smaku).


SUROWIEC: mieszek anyżu gwieździstego (fructus anisi stellati)

Owoce anyż gwiazdkowego zawierają nawet do 9% olejku eterycznego, ponadto flawonoidy, fenolokwasy i depsydy, tłuszcze i kwas szikimowy.


DZIAŁANIE

Surowiec wykazuje działanie rozkurczowe, wiatropędne, wzmagające widzialnie soków trawiennych (a co za tym idzie ułatwia trawienie), oraz mlekopędne. Ponadto, podobnie jak owoc anyżu biedrzeńca, posiada właściwości bakteriostatyczne, wykrztuśne, przeciwkaszlowe i pro laktacyjne (wzmaga wydzielanie mleka u matek karmiących).  Wyciągi wodne i alkoholowe oraz olejek anyżkowy stosowane zewnętrznie na skórę wykazują działanie odkażające, zapobiegające nawrotom grzybicy oraz odstraszające owady.


ZASTOSOWANIE W ZIOŁOLECZNICTWIE

Potrawy z dodatkiem anyżu gwiaździstego zalecane są przede wszystkim w infekcjach górnych dróg oddechowych, przy przeziębieniu, kaszlu, katarze i trudnościach z oddychaniem na skutek znacznych ilości śluzu zalegających w płucach. Zalecane są również w infekcjach grzybiczych i bakteryjnych układu trawiennego oraz profilaktycznie u osób narażonych na przebywanie w pomieszczeniach zagrzybionych, z dużą ilością zarodników pleśni. Bywa zalecany w dolegliwościach układu trawiennego (kolkach, wzdęciach, nudnościach, przy niestrawności) oraz, dla kobiet, dla wzmocnienia laktacji. Potrawy i nalewki (wyciągi alkoholowe) z dodatkiem anyżu gwiazdkowego działają orzeźwiająco, oczyszczająco na umysł i poprawią libido u obu płci.


ZASTOSOWANIE W GASTRONOMII

Anyż gwiazdkowy stanowi jedną z podstaw kuchni chińskiej, indyjskiej i tajskiej. Wykorzystywany jest jako dominujący składnik orientalnej przyprawy 5 smaków oraz sosów do marynowania i duszenia drobiu i wieprzowiny. Idealnie komponuje się z rybami i owocami morza, wydobywa aromat warzyw korzeniowych (np. dyni i pora) oraz nadaje wyjątkowy smak słodkim wypiekom oraz kompotom na bazie gruszek i fig. Doskonały jako dodatek do grzanego wina i likierów. Ze względu na swój unikalny kształt, owoce badianu często wykorzystywane są jako składnik dekoracyjny potraw lub element przystrojenia stołu.


PRZECIWWSKAZANIA

Nadwrażliwość na olejek eteryczny zawarty w owocach anyżu gwiaździstego.


SPOSÓB PRZECHOWYWANIA

Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.


PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA

Nalewka
100 g owoców anyżu gwiaździstego zalać 500 ml spirytusu 70%. Odstawić w ciemne miejsce na tydzień. Po upływie siedmiu dno zamieszać i odcedzić, a uzyskany płyn zlać do butelki. Przyjmować po 1 łyżeczce od herbaty 3 x dziennie w stanach niestrawności i przy kaszlu.