BIEDRZENIEC ANYŻ owoc
(Pimpinella anisum)
ang. anise, aniseed;
hiszp. anís, anís verde, matalahúva;
niem. anis;
fran. anis, anis cultivé, anis musqué, anis sucré, anis vert, boucage;
ros. Ани́с обыкнове́нный, Бе́дренец ани́совый;
Anyż biedrzeniec jest jednoroczną rośliną z rodziny selerowatych wywodzącą się z terenów śródziemnomorskich. To daleki krewny warzyw używanych na co dzień w kuchni, m.in. selera, pietruszki i marchewki, które przypomina nieco wyglądem zewnętrznym (w niedalekiej przeszłości jego owoce wykorzystywano jako dodatek do zup, ciast i słonych wypieków). Jest jednym z najstarszych ziół stosowanych w medycynie naturalnej - jego obecność w wyciągach leczniczych odnotowano już w Starym Testamencie, a niewątpliwe zalety podkreślali tacy średniowieczni lekarze jak św. Hildegarda i Paracelsus. Obecnie praktycznie nie występuje w stanie naturalnym, a wyłącznie w uprawach.
SUROWIEC: owoc anyżu (fructus pimpinellae anisi)
Owoce i korzenie anyżu zawierają do 4% olejku eterycznego, którego głównym składnikiem jest atenol, ponadto kumaryny, kwasy fenolowe i glikozydy flawonoidowe, garbniki, substancje żywicowe i białkowe oraz skrobię.
DZIAŁANIE
Medycyna tradycyjna zaleca przyjmowanie anyżu jako doskonałego środka wykrztuśnego. Owoce biedrzeńca pobudzają wydzielanie śluzu, rozszerzają oskrzela i przyspieszają ruchy nabłonka rzęskowego, ułatwiając pozbywanie się wydzieliny zalegającej w płucach. Ponadto wzmagają wydzielanie soków trawiennych ułatwiając trawienie i działają rozluźniająco na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, łagodząc bóle pochodzenia gastrycznego. Zmniejszają gazy i wywołane wzdęciami bóle jelit, hamują procesy gnilne w jelicie grubym i zapobiegają nadmiernemu namnażaniu grzybów. U kobiet karmiących wzmagają laktację.
ZASTOSOWANIE
Owoce anyżu stosuje się w suchym kaszlu, w nieżytach gardła i krtani, przy chrypce, katarze i zapaleniach górnych dróg oddechowych (w tym oskrzeli), zarówno przyjmowane wewnętrznie, jak i w formie płukanki do gardła. Zalecane są jako środek pobudzający pracę żołądka oraz przy niedoborze żółci, jak również regulujący przemianę materii przy wzdęciach i kolkach jelitowych. Łagodzą bóle brzucha i polecane są jako środek na laktację. Olejek anyżowy uważa się za skutecznie hamujący łysienie androgenne. Stosowany do przemywania ciała nasila przeciwtrądzikowy wpływ słońca. Hamuje namnażanie się grzybów i roztoczy, dlatego może być używany jako środek wspierający leczenie grzybicy stóp i paznokci.
PRZECIWWSKAZANIA
Nadwrażliwość na olejek anyżowy, ostry nieżyt żołądka, jelit lub nerek, choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy, krwawienia wewnętrzne. Zbyt duże dawki mogą działać drażniąco na przewód pokarmowy, rozszerzać naczynia krwionośne powodując przekrwienie i/lub uszkodzenie narządów wewnętrznych.
SPOSÓB PRZECHOWYWANIA
Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.
PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA
Napar z owoców
1 łyżkę rozdrobnionych nasion anyżu biedrzeńca zalać 1 szklanką wrzącej wody (lub mleka), odstawić do naciągnięcia pod przykryciem na co najmniej 20-30 minut. Przecedzić, można posłodzić miodem. Przygotowany napar podzielić na trzy porcje i wypić w ciągu dnia. Polecany przy przeziębieniach, w nieżycie gardła, na kaszel i chrypkę.
Nalewka z owoców
1 część rozdrobnionych (np. potłuczonych) owoców na 3-5 części alkoholu 70%, odstawić w zamkniętym naczyniu na 3 tygodnie. Po upływie tego czasu zamieszać, przecedzić i zlać do oddzielnej butelki. Pić po 5 ml (jedna łyżeczka do herbaty) po 3-4 razy dziennie rozcieńczone w pół szklance wody lub mleka.
Nalewka aromatyczna
60 g owoców anyżu, 10 całych goździków, skórkę z całej cytryny (cienko obranej) i 1 laskę cynamonu zalać 2 litrami spirytusu 70% i 250 ml przegotowanej wody. Naczynie szczelnie zamknąć i odstawić w ciepłe miejsce na co najmniej miesiąc. Codziennie intensywnie wstrząsać. Po upływie 30 dni przefiltrować i zlać do butelek. Pozostawić do leżakowania na minimum 3 miesiące (im dłużej czeka, tym lepsza).
Ciastka anyżkowe
250 g mąki pszennej
250 g cukru
4 jaja
1/2 łyżeczki proszku do pieczenia
1 łyżeczkę zmielonych owoców anyżu biedrzeńca
Jaja i cukier ubić na parze, dodać mąkę, proszek do pieczenia oraz anyżek. Wyrobić ciasto. Przełożyć do szprycy i wycisnąć na natłuszczoną blachę, ewentualnie nałożyć łyżeczką formując drobne krążki. Piec w temperaturze 180 st.C aż do zarumienienia. Podawać jako dodatek do kawy i herbaty.
Mieszanki ziołowe
Wykrztuśna
30 g owoców anyżu zmieszać z 30 g ziela tymianku o 50 g kwiatów bzu czarnego, 50 g liści podbiału i 50 g korzenia prawoślazu. 1 łyżkę gotowej mieszanki zalać 1 szklanką ciepłej wody i pozostawić do naciągnięcia pod przykryciem na 30 minut. Następnie zagotować i po kwadransie przecedzić. Pić w ciągu dnia po kilka łyków jako środek ułatwiający odkrztuszanie i przeciwko chrypce.
Ułatwiająca trawienie
60 g owoców anyżu wymieszać z 50 g owoców kolendry, 50 g ziela drapacza lekarskiego i 50 g ziela rdestu ptasiego. 1 łyżkę gotowej mieszanki zalać 1 szklanką gorącej wody, następnie doprowadzić do wrzenia i gotować na wolnym ogniu prze 3-5 minut. Odstawić do naciągnięcia na kwadrans, po czym odcedzić. Pić małymi porcjami w ciągu dnia przy braku apetytu tu i dolegliwościach gastrycznych (wzdęciach, kolkach, czkawce, itp.).
Kategorie produktów
