CHMIEL ZWYCZAJNY SZYSZKA
Opis
CHMIEL ZWYCZAJNY
(Humulus lupulus)
ang. common hop;
hiszp. lúpulo ;
niem. Echte Hopfen;
fran. houblon, houblon grimpant ;
ros. Хмель обыкновенный, Хмель вьющийся;
Chmiel zwyczajny jest pienną byliną z rodziny konopiowatych wywodzącą się pierwotnie z Bliskiego Wschodu i południa Europy, a dziś występującą na obszarze całej Eurazji, zarówno pod postacią upraw, jak i w stanie dzikim. Porasta zarośla i wilgotne zagajniki, często oplatając pnie drzew i wyższych krzewów. Każda z roślin wytwarza jeden rodzaj kwiatostanów: męskie lub żeńskie, przy czym zastosowanie praktyczne znalazły jedynie kwiaty żeńskie mające postać szyszek. Od stuleci wykorzystywane był jako dodatek do brzeczki w procesie produkcji piwa, znane są również ich właściwości odmładzające, dzięki czemu stały się pożądanym surowcem kosmetycznym.
SUROWIEC: szyszki chmielu (Strobili Lupuli)
W dobrej jakości surowcu bez problemu zauważyć można lupuliny, czyli gruczoły olejkowe rozmieszone na kwiatostanach chmielu - mają postać proszku w pomarańczowym lub rudo-brązowym zabarwieniu. Szyszki zawierają do 3% olejku eterycznego (w tym połowę stanowi humulen), ponadto garbniki, żywice, chinony, cholinę, flawonoidy, mircenol oraz humulon i lupulon odpowiedzialne za gorzki smak rośliny. W lupulinie dominują olejki eteryczne (do 6%), żywice i woski.
DZIAŁANIE
Szyszki chmielu posiadają silne działanie uspokajające i przeciwnerwicowe. Samodzielnie oraz w połączeniu z innymi ziołami (m.in. kozłkiem lekarskim, zielem męczennicy i liściem melisy) stanowią skuteczny środek nasenny. Działają rozkurczowo i hamują aktywność kory mózgowej, jak również zmniejszają prędkość przenoszenia impulsów nerwowych w obrębie ciała oraz obniżają napięcie mięśni. Ich gorzki smak pobudza wydzielanie soków trawiennych i odpowiada za przyspieszenie procesów trawiennych, ułatwiając tym samym przyswajanie pokarmów. Ogranicza nadmierną fermentację jelitową, redukując takie nieprzyjemne objawy jak wzdęcia, kolki czy odbijanie się. Ponadto lupulina posiada działanie przeciwbakteryjne oraz estrogenie, zmniejszające popęd płciowy.
ZASTOSOWANIE
Szyszki chmielu stosuje się w stanach niepokoju i nadmiernej pobudliwości dla wyciszenia organizmu i uspokojenia myśli. Ograniczają aktywność ruchową i psychiczną oraz łagodzą reakcje nerwowe. Uważane są za skuteczny środek na nadpobudliwość i bezsenność, jak również zaburzenia erekcji i dysfunkcje seksualne u mężczyzn powstałe na tle nerwowym. Zawartość estrogenu powoduje, że surowiec zalecany jest również kobietom, szczególnie w okresie menopauzy, ponieważ łagodzi nieprzyjemne skutki klimakterium (m.in. uderzenia gorąca, nadmierną drażliwość, itp.). Szyszki chmielu stosuje się również przy braku apetytu i osłabieniu procesów trawiennych dla pobudzenia działania układu pokarmowego. Niektóre źródła wskazują na właściwości przeciwnowotworowe surowca, głównie jako środka wspomagającego kurację w raku żołądka, wątroby, woreczka żółciowego oraz płuc. Chmiel stosować można także zewnętrznie do okładów w bólach reumatycznych, do przemywania trudno gojących ran oraz do wcierania w skórę głowy przy nadmiernym wypadaniu włosów.
PRZECIWWSKAZANIA
Preparaty zawierające szyszki chmielu nie są zalecane dzieciom poniżej 12. roku życia oraz kobietom w ciąży i karmiącym. Ze względu na działanie uspokajające i nasenne nie powinny być stosowane łącznie z syntetycznymi lekami uspokajającymi bez konsultacji z lekarzem. Zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności osobom kierującym pojazdami i obsługującym maszyny, ponieważ mogą powodować uczucie wzmożonej senności, ograniczać zdolność koncentracji i opóźniać reakcje organizmu.
SPOSÓB PRZECHOWYWANIA
Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.
PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA
Odwar
1 łyżkę szyszek chmielu zalać 1 szklanką wody i gotować pod przykryciem przez 10-15 minut. Ostawić, lekko schłodzić i odcedzić. Stosować ciepły do kompresów i okładów w bólach reumatycznych oraz do przemywania ran skóry spowodowanych chorobami bakteryjnymi (np. czyraków, wrzodów, itp.). Można używać do mycia twarzy jako kurację odmładzającą, jednak, ze względu na ściągające działanie mikstury, po każdorazowym osuszeniu skóry zaleca się użycie kremu.
Napar
1-2 łyżki rozdrobnionych szyszek (ok. 4 g) zalać szklanką wrzącej wody, odstawić do naparzenia pod przykryciem na około 30 minut. Odcedzić i pić 2 razy dziennie, rano i wieczorem po pół szklanki na 30 minut przed jedzeniem jako środek pobudzający apetyt.
Nalewka
50 g szyszek chmielu zalać 250 ml spirytusu 70 procentowego, odstawić na 7 dni, potem przecedzić. Podawać 3 razy dziennie po jednej łyżeczce rozcieńczonej w 100 ml wody w stanach silnego podniecenia nerwowego. W wyjątkowych sytuacjach dla szybkiego efektu można wypić jednorazowo 10 ml nalewki.
Do kąpieli leczniczych
25 g szyszek chmielowych (około 4-5 łyżek stołowych) zalać szklanką ciepłej wody i zagotować pod przykryciem. Dolać do wanny wyplenionej ciepłą wodą i pozwolić ulotnić się aromatowi. Kąpiel w szyszkach chmielu ma działanie uspokajające, relaksujące i kojące, ponadto przyspiesza gojenie zmienionej chorobowo skóry
Mieszanki ziołowe
Uspokajająca
1 łyżeczkę szyszek wymieszać z 1 łyżeczką liści melisy i 1 łyżeczką liści mięty oraz 400 ml jasnego piwa. Pozostawić na 12 godzin w zamkniętym naczyniu, po czym odcedzić. Pić od pół do jednej szklanki dziennie (po kilka razy w mniejszych porcjach) w stanach nadmiernej pobudliwości nerwowej i seksualnej.
Uspokajająco-nasenna
50 g szyszek wymieszać z 50 g dziurawca, 50 g kozłka i 35 g liści melisy. 2 łyżki gotowej mieszanki zalać 300 ml wrzącej wody i zaparzać pod przykryciem przez 30 minut. Następnie odstawić na około 10 minut, po czym przecedzić. Pić po 200 ml po posiłku (do 3 razy dziennie) w bezsenności wywołanej nadmiernym stresem i pobudzeniem nerwowym, w stanach niepokoju i zdenerwowania.
Na wypadanie włosów
50 g szyszek chmielu wymieszać z 50 g ciętego korzenia łopianu, 50 g ziela skrzypu oraz 100 g korzeni mydlnicy oraz 30 g kwiatu rumianku. Zalać 500 ml zimnej wody i gotować na wolnym ogniu pod przykryciem przez 15-20 minut od zagotowania. Odstawić na kwadrans do przestudzenia, po czym odcedzić. Zioła przełożyć do osobnego naczynia i ponownie zalać 500 ml wody, a następnie zagotować. Po schłodzeniu dodać jeszcze 500 ml przegotowanej, ciepłej wody (aż do uzyskania 1 litra płynu), odcedzić. Pierwszą miksturę użyć do zmoczenia włosów i wmasowania płynu w skórę głowy. Odczekać 5 minut, po czym normalnie umyć włosy używając do spłukania szamponu drugiej mieszanki. Następnie obwinąć je w turban na 30 minut.
Dane techniczne
Nazwa polska | Chmiel zwyczajny |
Nazwa łacińska | humulus lupulus |
Skład | 100% szyszki chmielu |
Rodzaj surowca | szyszka |
Postać | cięta |
Frakcja | 0,1 cm |
Wskazania | stres, nadmierne pobudzenie nerwowe, bezsenność |
Do użytku | wewnętrznego i zewnętrznego |
Zbiór | z upraw konwencjonalnych |
Miejsce pochodzenia | Podlasie / Lubelszczyzna |
Kraj pochodzenia | Polska |
Podmiot odpowiedzialny | Aromatika Adam Iwańczuk |