CYTRYNA SKÓRKA 1-4 mm grys

CYTRYNA SKÓRKA suszona 2-3 mm
(Citrus limon)

ang. lemon;
hiszp. limón
niem. Zitrone;
fran. citronnier;
ros. Лимо́н;


Cytryna zwyczajna jest drzewem z rodzaju cytrusów wywodzącym się z południowych Chin, jednak w chwili obecnej nie występuje tam w stanie dzikim, a jej główne uprawy prowadzone są w państwach śródziemnomorskich w Europie oraz w Stanach Zjednoczonych. Należy do roślin stosunkowo odpornych na niskie temperatury (w polskich warunkach może być z powodzeniem uprawiana w warunkach domowych) i szczególnie cenionych ze względu na bardzo wysoką zawartość witaminy C, której lecznicze właściwości w przypadku szkorbutu odkryto już w połowie XVIII w. W chwili obecnej owoce cytryny wykorzystywane są przede wszystkim do celów gastronomicznych, a w mniejszym stopniu - w kosmetyce i przemyśle (jako dodatek do środków myjących, wybielaczy, odkamieniaczy i płynów do wywabiania plam). Krzewy zaś często sadzone są do celów ozdobnych.


SUROWIEC: owoc i skórka cytryny (fructus, cortices citris)

Owoce cytryny zawierają bardzo dużo witamin i mikroelementów. Obok potasu, wapnia, fosforu, magnezu, cynku, żelaza i sodu obfitują w witaminy A, E, B1, B2, B3, B6 oraz witaminę C i P (rutynę). Zawierają pektyny, bioflawonoidy, kumaryny i znaczne ilości olejków eterycznych (w tym do 70% limonenu).


DZIAŁANIE

W starożytności wyciąg z cytryny zalecano jako środek odwracający lub łagodzący skutki zatruć pokarmowych, jak również w przypadku kłopotów z wątrobą i wydzielaniem żółci. Współcześnie potwierdzono antybakteryjne, przeciwwirusowe i wzmacniające działanie skórki z cytryny. Przyspiesza walkę z przeziębieniem i grypą, ułatwia przezwyciężenie zapalenia górnych dróg oddechowych, wzmacnia odporność na niskie temperatury. Ze względu na wysokie stężenie olejków eterycznych wykazuje właściwości orzeźwiające i obniżające temperaturę ciała. Ekstrakt ze skórki cytryny wspomaga działanie leków obniżających ciśnienie krwi i okazuje się pomocny w obniżaniu poziomu "złego" cholesterolu. Łagodzi zaparcia i przeciwdziała rozwojowi cukrzycy. Polepsza samopoczucie, przeciwdziała występowaniu stanów depresyjnych, a w połączeniu z miętą i melisą wycisza organizm i wykazuje właściwości uspokajające. Z racji znacznej zawartości witamin i mikroelementów okazuje się środkiem szybko i skutecznie uzupełniającym elektrolity oraz niedobory substancji mineralnych. Ponadto przyspiesza trawienie i wspomaga proces odchudzający.


ZASTOSOWANIE W ZIOŁOLECZNICTWIE

Spożywanie produktów zawierających skórkę z cytryny zaleca się osobom o obniżonej odporności, rekonwalescentom oraz osobom starszym i dzieciom dla wzmocnienia odporności w przededniu sezonu jesienno-zimowego. Ponadto osobom narażonym na duży wysiłek fizyczny połączony z obfitym poceniem. Sprawdza się jako środek uzupełniający elektrolity i regulujący trawienie u cierpiących na biegunkę, zaś u osób pozostających na diecie pomaga ograniczyć nieprzyjemne uczucie głodu i przyspiesza odczuwanie sytości. Zalecana jest osobom uskarżającym się na kruchość naczyń krwionośnych ze względu na działanie wzmacniające ścianki naczyń krwionośnych i ograniczające skłonność do krwotoków. Ponadto skórka cytryny sprawdza się jako środek obniżający napięcie nerwowe u osób narażonych na stres i ze skłonnościami do popadania w skrajne stany emocjonalne. Przywraca równowagę psychiczną, zapobiega depresji i zaburzeniom nerwowym. Ekstrakt ze skórki cytryny może być ponadto wykorzystany zewnętrznie do przemywania ciała jako środek przeciwbakteryjny i przeciwpasożytniczy, jak również rozjaśniający przebarwienia i cerę.

ZASTOSOWANIE W GASTRONOMII

Skórkę z cytryny można wykorzystać do przygotowania wszelkiego rodzaju słodkich wypieków, którym należy nadać lekko kwaskową nutę. Może być stosowana jako dodatek do ciast, słodkich kremów, wszelkiego rodzaju słodkich mas i musów. Nadaje się do użycia jako posypka (np. na lukier) lub aromatyczny składnik owocowych koktajli. Dosypana do domowych przetworów (dżemów, konfitur, powideł, soków) działa jak naturalny konserwant i środek przeciwdziałający rozwojowi grzybów i pleśni. Może być wykorzystana do aromatyzacji soków, kompotów i alkoholowych nalewek.

PRZECIWWSKAZANIA

Alergia na cytrusy, skłonności do nadkwasoty żołądka.

SPOSÓB PRZECHOWYWANIA

Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci. 


PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA

Babeczki cytrynowe

2 szklanki mąki tortowej
4 jajka
1 łyżeczka sody oczyszczonej
1,5 szklanki cukru
100 g margaryny
200 ml jogurtu naturalnego
2 łyżeczki skórki z cytryny
1 łyżeczka aromatu cytrynowego do ciasta
bita śmietana

Margarynę utrzeć z cukrem. Mąkę przesiać z sodą, dodać utarty wcześniej tłuszcz z cukrem i miksować, dodając stopniowo jogurt, jajka, skórkę cytrynową i aromat do ciasta. Przygotowaną masę rozlać w foremki do babeczek. Piec w temp. 180 st. C. przez ok. 25-30 minut. Po ostudzeniu udekorować bitą śmietaną (można dodać plasterek cytryny i listek mięty).