DĄB SZYPUŁKOWY
(Quercus robur)
ang. English oak, pedunculate oak, French oak;
hiszp. roble común, roble carvallo, roble fresna;
niem. Stieleiche, Sommereiche, Deutsche Eiche;
fran. chêne pédonculé, Chêne blanc, Chêne femelle, Gravelin, Chêne à grappe, Châgne;
ros. Дуб чере́шчатый, Дуб ле́тний, Дуб обыкнове́нный, Дуб англи́йский;
Dąb szypułkowy i bezszypułkowy to potężnych rozmiarów, długowieczne drzewa z rodziny bukowatych porastające obszar Europy i południowo-wschodniej Azji. Wśród pozostałego drzewostanu wyróżniają się bardzo majestatyczną sylwetką, dlatego w przeszłości pełniły ważną rolę w symbolice religijnej. Jeszcze stosunkowo niedawno w powszechnym spożyciu znajdowały się również owoce dębów, czyli żołędzie. Obrane ze skorupek moczono w ługu lub palono, by zneutralizować ich gorzki smak, a następnie gotowano lub mielono i mieszano z mąką. W ten sposób wzbogacano jadłospis w bogate w tłuszcze, garbniki, cukry i skrobię składniki. Do dziś w niektórych rejonach Polski z prażonych żołędzi przygotowuje się pobudzającą, ziołową kawę
SUROWIEC: kora dębu (cortex quercus)
Zawiera do 12 (niekiedy nawet 20%) garbników, które dzieli się na cztery podstawowe grupy: garbniki hydrolizujące, katechinowe, trójterpeny i kompleksy garbnikowe. Ponadto w korze dębu znajdują się flobafeny, flawonoidy, alkohole i kwasy fenolowe. Podobne substancje występują w starszych liściach drzewa. Surowiec zielarski pozyskuje się zarówno z dębów szypułkowych, jak i bezszypułkowych oraz omszonych.
DZIAŁANIE
Kora dębu posiada właściwości ściągające, przeciwbiegunkowe, przeciwbakteryjne i odkażające. Usuwa przekrwienia, obkurcza małe naczynie krwionośne, redukuje stany zapalne, hamuje drobne krwawienia, zwiększa krzepliwość krwi, a przy zastosowaniu zewnętrznym wprost na otwarte rany – znacząco ułatwia opanowanie ewentualnych krwotoków. Kora dębu zmniejsza natężenie krwawień miesiączkowych u kobiet, wzmacnia również od środka ścianki naczyń krwionośnych, dostarczając składników niezbędnych do budowy stabilnych i trwałych połączeń międzykomórkowych. Ponadto zawarte w niej substancje unieczynniają różnego rodzaju toksyny(poprzez trwałe wiązanie substancji aktywnych szkodliwych dla organizmu) i drobnoustroje chorobotwórcze, przyspieszając procesy gojenia.
ZASTOSOWANIE
Wysokie stężenie garbników zawartych w korze dębu powoduje, że surowiec doskonale sprawdza się w przypadku nieżytu żołądka i jelit jako środek hamujący biegunki wywołane przez bakterie, związki trujące i drażniące błony śluzowe. Można go stosować do płukania jamy ustnej i gardła w stanach zapalnych i krwawieniach z dziąseł, jak również przy przeziębieniu. Zewnętrznie najczęściej stosowany bywa do przygotowania nasiadówek przy żylakach odbytu, zakażeniach i zapaleniach dróg rodnych oraz odbytu. Może być również stosowany do kąpieli stóp ograniczającej ich nadmierną potliwość oraz do przemywania skóry, szczególnie w przypadku wyprysków i łojotoku. Jako płukanka do włosów siwych przy regularnym użyciu nadaje fryzurze naturalnie przyciemnioną barwę.
PRZECIWWSKAZANIA
Ze względu na brak odpowiednich badań w tym kierunku nie są zalecane kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią. Kory dębu nie należy przyjmować wewnętrznie w zbyt dużych stężeniach, ponieważ prowadzić może do zaparć. Kuracja powinna być krótkotrwała, ponieważ duża zawartość garbników ogranicza wchłanianie niektórych witamin i związków mineralnych.
SPOSÓB PRZECHOWYWANIA
Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.
PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA
Odwar
1 łyżkę ciętej kory dębu zalać 250 ml gorącej wody i doprowadzić do wrzenia. Gotować ok 15-25 minut, następnie odstawić do przestygnięcia i odcedzić. Pić po 100 ml 2-4 razy dziennie w biegunce, nieżycie żołądka i dla wzmocnienia naczyń krwionośnych. Po schłodzeniu i w większych stężeniach używać można do płukanek, irygacji i nasiadówek.
Zasypka na rany
50 g kory dębu zmielić aż do uzyskania konsystencji pylistej. Stosować jako zasypkę bezpośrednio na otwarte, krwawiące rany (tylko drobne!), aby przyspieszyć proces krzepnięcia krwi.
Nalewka z żołędzi
Świeże żołędzie (ok 1,5 kg) obrać ze skorupek i uprażyć na patelni z odrobiną tłuszczu. Następnie zmielić i zalać 2,5 litra wrzącej wody. Przykryć i odstawić do naciągnięcia na 45 minut. Napar dokładnie odcedzić, dodać 1,75 kg cukru, pół szczypty sody oczyszczonej i 1 torebkę cukru waniliowego. Zagotować, następnie całkowicie ostudzić i wymieszać z 1 litrem spirytusu 70%. Rozlać do butelek, zamknąć i macerować przez 6 tygodni w chłodnym i ciemnym miejscu. Po tym czasie nalewka jest już gotowa do spożycia. Pomaga w nieżycie żołądka i jelit (kilka razy dziennie po 1 łyżce stołowej).
Tynktura z kory
100 g kory dębu zalać 500 ml wódki (40-60% zawartości alkoholu) lub wytrawnym, czerwonym winem. Pozostawić do naciągnięcia przez 7 dni. Po upływie tygodnia przefiltrować i zlać do ciemnej butelki. Pić po 30 ml w przypadku niestrawności, biegunki, bólów brzucha i w zaburzeniach trawiennych (wystarczy jedna dawka w ciągu dnia, ewentualnie można ją podzielić na trzy części spożywane o różnej porze).
Mieszanki ziołowe
Przeciwbiegunkowa
50 g kory dębu wymieszać z 50 g kłącza pięciornika, 30 g kwiatów rumianku, 30 g liści malin i 30 g liści czarnej porzeczki. 1 łyżkę stołową gotowej mieszanki zalać 200 ml wrzącej wody i gotować przez 10 minut na wolnym ogniu. Po przestudzeniu odcedzić. Niewielkie porcje odwaru przyjmować w odstępach kilku godzin jako środek leczniczy w biegunkach wywołanych przez bakterie i zwykłe zatrucia pokarmowe.
Kategorie produktów
