DYPTAM JESIONOLISTNY KŁĄCZE

DYPTAM JESIONOLISTNY kłącze
(Dictamnus albus)

ang. burning bush, false dittany, white dittany, gas plant, Fraxinell;
hiszp. gitam, herba gitanera;
niem. Diptam, Aschwurz,  Brennender Busch;
fran. Fraxinelle;
ros. Ясенец белый;


Dyptam jesionolistny to wieloletnia bylina z rodziny rutowatych występująca w stanie dzikim w krajach południowej Europy, Bliskiego Wschodu aż pod daleką Azję. Ze względu na zachodzące zmiany klimatyczne coraz rzadziej spotkać ją można w warunkach naturalnych, bywa jednak uprawiana w przydomowych ogródkach jako roślina ozdobna. W ciepłe dni w pobliżu dyptamu wyraźnie wyczuć można cynamonowo-cytrynową woń – to olejki eteryczne zawarte w roślinie odparowują przez liczne gruczoły umieszczone na łodygach i kwiatach. Ich stężenie jest tak wysokie, że w kontakcie ze skórą mogą powodować silne reakcje alergiczne objawiające się opuchlizną, pokrzywką, a nawet gorączką.


SUROWIEC: kłącze dyptamu (radix dictamni)

Zawiera liczne olejki eteryczne obfitujące w monoterpeny, alkaloidy furochinolinowe, limonoidy, ponadto związki kumarynowe, sterole, triterpeny oraz laktony.


DZIAŁANIE

W medycynie ludowej dyptam uważany jest za surowiec wspomagający prawidłowe funkcjonowanie narządów układu pokarmowego. Wyciągi wodne z korzenia rośliny miały regulować pracę żołądka, przeciwdziałać kurczom żołądka i jelit, zapobiegać wzdęciom oraz uwalniać od problemu chronicznych zaparć. Z kolei u kobiet dyptam uważano za zbawienny dla unormowania nieregularnych krwawień miesięcznych. Ponadto związki zawarte w korzeniach i kłączach dyptamu, ze względu na właściwości przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwgrzybiczne, wykorzystywano jako środek antyseptyczny do przemywania zabrudzonych ran oraz wszelkich uszkodzeń skóry. Współcześnie, ze względu na obecność furanokumaryn, znalazł zastosowanie w leczeniu zmian skórnych powstałych na tle chorób autoimmunologicznych (np. alergii, łuszczycy), jak również spowodowanych niedoborem melaniny.


ZASTOSOWANIE

W przeszłości używany był jako środek przeciwrobaczy i stosowany na czczo tępił pasożyty przewodu pokarmowego.  Wierzono również, że stanowi skuteczny lek na jad żmij. Wyciągi z korzenia dyptamu używano do leczenia epilepsji i chorób reumatycznych, a zewnętrznie – do zapobiegania zapaleniom ran skórnych.  Ponadto stosowany był jako środek przeciwbólowy w kamicy żółciowej i moczowej oraz dolegliwościach kobiecych, jak również w leczeniu łuszczycy. Współcześnie, dzięki wysokiemu stężeniu związków z grupy kumaryn, dyptam znalazł zastosowanie w leczeniu wielu chorób dermatologicznych, w tym nabytego bielactwa. Białe plamy skórne zaleca się przemywać odwarem, a leczenie połączyć z fototerapią polegającą na naświetlaniu odbarwień promieniami UV, co prowadzić ma do tworzenia się melaniny. Trwają badania nad możliwym zastosowaniem dyptamu w hamowaniu namnażania komórek nowotworowych.


PRZECIWWSKAZANIA

Zachować szczególną ostrożność w kontakcie ze skórą ze względu na możliwe alergie. Ze względu na brak odpowiednich badań w tym kierunku nie są zalecane matkom karmiącym piersią. Stosowanie preparatów na bazie dyptamu powinno odbywać się wyłącznie za zgodą i pod kontrolą lekarza. Zabronione jest kobietom w ciąży (dyptam wywołuje skurcze mięśni gładkich macicy). Osoby przyjmujące dyptam powinny ograniczyć ekspozycję na słońce ze względu na fotouczulające właściwości rośliny.


SPOSÓB PRZECHOWYWANIA

Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.


PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA

Odwar
1 łyżeczkę suchego kłącza dyptamu zalać 1 litrem ciepłej wody i zagotować. Utrzymać w stanie wrzenia przez 5-7 minut, po czym odstawić na 10 minut pod przykryciem do naciągnięcia. Pić po ćwierć szklanki (ok. 50-70 ml) raz dziennie.