DZIEWANNA KWIAT
Opis
DZIEWANNA WIELKOKWIATOWA
(Verbascum densiflorum)
ang. dense-flowered mullein;
hiszp.gordolobo;
niem. Großblütige Königskerze;
fran. molène à fleurs denses, olène faux Bouillon-blanc;
ros. Коровя́к высо́кий, густоцветко́вый, скипетрови́дный;
Dziewanna wielkokwiatowa jest dwuletnią byliną z rodziny trędownikowatych. W pierwszym roku wytwarza jedynie charakterystyczną rozetę z przyziemnych liści, dopiero w drugim charakterystyczną, wysoką (dochodzącą nawet do 2 m wysokości) łodygę z kwiatami. Najczęściej spotkać ją można na łąkach, miedzach, słonecznych porębach i w pobliżu nadrzecznych zarośli, na piaszczystych i kamienistych glebach. Jej naturalne siedliska znajdują się na terenie środkowej Europy, Turcji aż po zachodnią Azję.
SUROWIEC: kwiat dziewanny (flos verbasci)
Obfituje w śluzy, saponiny (m.in. werbaskosaponinę), irydoidy, flawonoidy, barwniki karotenowe, ślady olejku lotnego i kwasu jabłkowego oraz do 6% soli mineralnych. Spośród składników obojętnych zwraca uwagę znaczna zawartość sacharozy i innych cukrów (do 20%). Kolor suszonego surowca może różnić się od złotej żółci po ciemny brąz. Zależy wyłącznie od czasu zbioru i sposobu jego dostarczenia do suszarni (kwiaty zbierane zanim zdążą obeschnąć z porannej rosy lub zgniecione w czasie transportu ciemnieją w procesie suszenia). Niezależnie od koloru zachowują pełnię walorów prozdrowotnych.
DZIAŁANIE
Kwiaty dziewanny znajdują zastosowanie jako środek wykrztuśny. Dzięki zawartym w nich saponinom rozrzedzają wydzielinę zalegającą w drogach oddechowych u osób cierpiących na różnego rodzaju infekcje płuc, oskrzeli, krtani i gardła oraz ułatwiają jej odkrztuszanie. Jednocześnie powlekają błony śluzowe chroniąc je przed ewentualnymi podrażnieniami. Posiadają właściwości odkażające, przeciwwirusowe i antyseptyczne. Znajdują zastosowanie w przemyśle kosmetycznym jako środek do przemywania twarzy (w cerze ze skłonnością do łojotoku) i płukanka do włosów (przeciwłojotokowa i nadająca połysk). Ponadto wykazują działanie lekko moczopędne i napotne.
ZASTOSOWANIE
Przyjmowanie kwiatów dziewanny zalecane jest osobom chorym na zapalenie płuc i oskrzeli, zapalenie krtani i gardła oraz migdałków, jak również ogólne przeziębienia przebiegające z uporczywym kaszlem (suchym i mokrym) i katarem. Okazują się również skutecznym środkiem leczniczym przy grypie, gdyż ułatwiają zwalczanie wirusów. Wyciągi na bazie kwiatów dziewanny zalecane są do płukania gardła jako środek antyseptyczny, ponadto przyjmowane wewnętrznie wspomagają leczenie stanów zapalnych żołądka, jelit i pęcherza moczowego. Zewnętrznie do przemywania trudno gojących ran skóry (m.in. oparzeń, odmrożeń i owrzodzeń), jak również do okładów na stłuczone i obrzęknięte stawy.
PRZECIWWSKAZANIA
Ze względu na brak odpowiednich badań w tym kierunku nie są zalecane kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią, jak również dzieciom poniżej 12 roku życia. Zaleca się stosować po konsultacji z lekarzem.
SPOSÓB PRZECHOWYWANIA
Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.
PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA
Napar
1 łyżkę kwiatów dziewanny zalać 1 szklanką ciepłej, przegotowanej wody i ogrzewać aż do wrzenia. Odstawić na kwadrans pod przykryciem do zaparzenia, po czym odcedzić. Pić 2-3 razy dziennie po pół szklanki po jedzeniu jako środek ułatwiający odkrztuszanie, w suchym i mokrym kaszlu oraz jako lek przeciwdziałający podrażnieniom błony śluzowej żołądka i jelit.
Nalewka
50 g kwiatów dziewanny zalać 150 ml białego, wytrawnego wina lub alkoholu 20-30%. Pozostawić do maceracji na 7 dni w ciemnym miejscu. Po upływie tygodnia przefiltrować, a otrzymaną nalewkę zlać do butelki. Używać jako odkażającego toniku do przemywania twarzy u osób ze skłonnością do trądziku, do oczyszczania porów i przeciwdziałania tworzeniu się zaskórniaków. Również do przemywania gojących się ran dla przyspieszenia gojenia i ładniejszego bliznowacenia.
Olejek z dziewanny
50 g kwiatów dziewanny zalać 250 ml oliwy z oliwek lub oleju wytłaczanego z migdałów. Trzymać w ciemnym miejscu przez 8 dni. Następnie odcedzić i przelać do butelki. Olejek stosować przy zapaleniu ucha – kilka kropli podgrzanego olejku wpuścić do kanaliku usznego jako skuteczny środek uśmierzający ból i jednocześnie antyseptyczny. Nie stosować przy zwiększonym ryzyku przerwania błony bębenkowej.
Mieszanki ziołowe
Przeciwkaszlowa
50 g kwiatów dziewanny wymieszać z 25 g liści babki lancetowatej, 25 g liści podbiału, 25 g ziela fiołka trójbarwnego, 25 g liści podbiału, 25 g ziela tymianku i 25 g owoców anyżu biedrzeńca lub kopru włoskiego. 2 łyżki gotowej mieszanki zalać 500 ml wrzącej wody i odstawić pod przykryciem na pół godziny. Przecedzić. Pić po ćwierć szklanki wielokrotnie w ciągu dnia w suchym kaszlu i przy przeziębieniu.
Wykrztuśna
60 g kwiatów dziewanny wymieszać z 60 g liści podbiału, 20 g liści babki lancetowatej i 20 g korzeni lukrecji. 1 łyżkę gotowej mieszanki zalać 250 ml gorącej wody, po czym ogrzewać aż do wrzenia. Gotować pod przykryciem przez 2-3 minuty. Odstawić na 10 minut, po czym przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 1 szklance jako środek wykrztuśny i na chrypkę.
Na zapalenie krtani
30g kwiatów dziewanny wymieszać z 30 g bylicy pospolitej (zwyczajnej) oraz 40 g kwiatów czarnej malwy, 40 g korzenia prawoślazu, 40 g korzenia biedrzeńca i 20 g kwiatów arniki. 3 łyżki gotowej mieszanki ziołowej zalać 500 ml wrzącej wody i gotować pod przykryciem przez 5 minut. Odstawić na kwadrans i odcedzić. Pić 2-3 razy dziennie po pół szklanki po jedzeniu jako środek wykrztuśny, bakterio- i wirusobójczy oraz ułatwiający pozbycie się uporczywej chrypki.
Na chrypkę
15 g kwiatów dziewanny wymieszać z 10 g kwiatów czarnej malwy, 15 g owoców anyżu biedrzeńca, 5 g kwiatów kocanki, 5 g kwiatów bławatka, 10 g kwiatu lub liści podbiału, 10 g ziela macierzanki, 10 g korzenia prawoślazu, 10 g korzenia lukrecji 10 g krzyżownicy wirginijskiej. 1 łyżeczkę gotowej mieszanki zaparzyć w 150 ml wrzącej wody. Pić przy kaszlu i chrypce jako środek ułatwiający pozbywanie się wydzieliny zalegającej w górnym odcinku dróg oddechowych.
Dane techniczne
Nazwa polska | Dziewanna wielkokwiatowa |
Nazwa łacińska | Verbascum densiflorum |
Skład | 100% kwiatu dziewanny |
Rodzaj surowca | kwiat |
Postać | cięty |
Frakcja | 0,5-1 cm |
Wskazania | kaszel. chrypka, choroby górnych dróg oddechowych |
Do użytku | wewnętrznego i zewnętrznego |
Zbiór | z upraw konwencjonalnych / ze stanu naturalnego |
Miejsce pochodzenia | - |
Kraj pochodzenia | Egipt |
Podmiot odpowiedzialny | Aromatika Adam Iwańczuk |