GLISTNIK JASKÓŁCZE ZIELE
(Chelidonium majus)
ang. greater celandine;
hiszp. celidonia mayor, hierba golondrinera;
niem. Schöllkraut;
fran. Grande Chélidoine, Grande Éclaire;
ros. Чистоте́л, Борода́вник;
Glistnik jaskółcze ziele z rodziny makowatych jest rośliną typową dla obszarów podlegających wpływom klimatu umiarkowanego Europy i Azji, skąd przez człowieka zawleczony został na inne kontynenty. Żółto kwitnące rośliny spotkać można najczęściej w leśnych zaroślach, świetlistych zagajnikach, na poboczach dróg, przydrożach, miedzach, rumowiskach, przypłociach praz w pobliżu wysypisk śmieci. Należy do pospolitych chwastów porastających pola, sady i ogrody. Ze względu na duże zapotrzebowanie na surowiec zielarski do niedawna należał do ziół uprawianych, obecnie, z powodu spadku konsumpcji, pozyskiwany jest głównie ze stanowisk naturalnych.
SUROWIEC: ziele glistnika (herba chelidonii)
Roślina zawiera mieszaninę około 30 alkaloidów, z których najważniejszym jest chelidonina i sangwinaryna, decydujące o bakterio- i wirusobójczych właściwościach glistnika. Ponadto w zielu obecne są: witamina C (170 mg%), śluzy, olejek eteryczny (0,01%), żywice, flawonoidy, fenolokwasy (kwas kawowy, kwas cynamonowy, kwas gentyzynowy, kwas ferulowy, kwas kumarynowy), cholina, enzymy proteolityczne, lektyny i glikogen.
DZIAŁANIE
Ziele glistnika działa przede wszystkim rozkurczowo na mięśnie gładkie, z których zbudowanych jest wiele narządów wewnętrznych człowieka. Wykazuje właściwości żółciopędne, moczopędne i łagodzące bóle spastyczne, m.in. jelitowe i menstruacyjne. Ułatwia wypróżnianie. Ponadto substancje czynne zawarte w roślinie działają silnie bakterio- i wirusobójczo, hamują rozwój pierwotniaków i bakterii, ale nie potwierdzono skuteczności ziela w terapii HIV ani przeciwnowotworowej. Glistnik działa również silnie uspokajająco i odprężająco, podobnie do morfiny, choć bez efektu euforii. Zmniejsza również reakcje alergiczne i ogranicza wydzielanie histaminy do krwi. Z punktu widzenia współczesnej medycyny wykazuje jednak działanie hepatoksyczne, dlatego nie jest zalecany przez lekarzy.
ZASTOSOWANIE
Ziele glistnika zalecane jest jako środek regulujący przemianę materii, ograniczający biegunkę i, z drugiej strony, przyspieszający trawienie (za sprawą działania żółciopędnego). Wykazuje skuteczność w kolkach jelitowych i żółciowych, zapaleniu pęcherzyka żółciowego, skurczu dróg żółciowych i kamicy żółciowej dolegliwościach dwunastnicy oraz nadmiernym wydzielaniu gazów w jelitach, ponadto w stanach pobudzenia nerwowego i przy nadmiernym stresie. Sok ze świeżego ziela to nieocenione lekarstwo na kurzajki, brodawki, kłykciny i wszelkie inne narośla skórne – wyłącznie do zastosowania zewnętrznego. Napary z ziela glistnika oraz zielone części rośliny używa się również do przemywania trudnogojących się ran skóry, owrzodzeń i oparzeń, zapobiegania zakażeniom oraz przyspieszenia prawidłowego bliznowacenia rozcięć i nacięć. Stosowany wspólnie z kurkumą, rzepikiem, cząbrem, dymnicą i tymiankiem wzmacnia ich działanie wykrztuśne i przeciwkaszlowe oraz przyspieszające walkę z przeziębieniem.
PRZECIWWSKAZANIA
Wysokie dawki powodują podrażnienie przewodu pokarmowego, bóle żołądka, wymioty u mogą prowadzić do uszkodzenia oczu, dlatego preparaty z glistnikiem nie powinny być spożywane przez osoby cierpiące na wrzody żołądka oraz jaskrę. Ponadto są przyczyną zwiększonej kurczliwości mięśni macicy, dlatego nie powinny być przyjmowane przez kobiety w ciąży (ryzyko poronienia) Ze względu na brak odpowiednich badań w tym kierunku nie są zalecane dzieciom poniżej 12 roku życia i matkom karmiącym piersią. Duże dawki glistnika wywierają toksyczny wpływ na wątrobę i mogą podwyższać ciśnienie krwi. Leczenie glistnikiem zaleca się prowadzić po konsultacji i pod nadzorem lekarza. Preparaty stosowane wewnętrznie zaleca się przyjmować z przerwami.
SPOSÓB PRZECHOWYWANIA
Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.
PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA
Odwar
2 łyżeczki ziela glistnika zalać 250 ml gorącej wody i ogrzewać na parze przez pół godziny trzymając pod przykryciem. Następnie odstawić na kwadrans i odsączyć. Pić 2-3 razy dziennie po 2 łyżki stołowe jako lek przeciwskurczowy na bóle brzucha i menstruacyjne.
Napar
2 łyżeczki ziela glistnika zalać 250 ml wrzącej wody, po czym zakryć i odstawić na 30 minut. Odcedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 50 ml.
Intakt
1 część świeżego ziela zalać 5 częściami zimnego alkoholu 50% i odstawić ciemne miejsce na 7 dni. Po upływie tygodnia odcedzić, a uzyskany płyn zlać do butelki. Pić dwa do trzech razy dziennie po 1-2 łyżeczki rozpuszczone w 100 ml wody. Można również stosować zewnętrznie do przemywania uszkodzonych lub chorych wycinków skóry np. na owrzodzenia, żylaki, kłykciny, brodawki, kurzajki, itp.) lub w stanie rozcieńczonym (1 łyżka na 200 ml wody) do okładów i płukanie ciała.
Macerat
1 część świeżego ziela zalać 3 częściami ciepłej, przegotowanej wody i odstawić na 5 godzin. Odcedzić, zlać do osobnego naczynia (można przechowywać w lodówce przez 72 godziny). Pić 3 razy dziennie po 30 ml. Wykazują działanie przeciwbólowe i znieczulające. Macerat można konserwować alkoholem (wystarczy wymieszać z wódką 40% w proporcji 1:1).
Mieszanki ziołowe
Na brodawki
10 g świeżo zmiażdżonego ziela glistnika wymieszać z 250 ml octu winnego, po czym odstawić w ciemne miejsce na 1 miesiąc. Co dwa dni potrząsnąć naczyniem (powinno być szklane). Po upływie 30 dni odcedzić i zlać do butelki. Tak przygotowaną mieszanką smarować kurzajki lub brodawki dwa razy dziennie. Można przyjmować wewnętrznie w ilości 5 kropli na 150 ml wody przed ostatnim posiłkiem (dla oczyszczenia wątroby).
Kategorie produktów
