GORCZYCA BIAŁA MIELONA

GORCZYCA BIAŁA MIELONA
(Sinapis alba)

ang. white musztard;
hiszp. mostaza Blanca;
niem. Weißer Senf;
fran. moutarde blanche, sénevé,  sanve;
ros. Горчи́ца бе́лая, Горчица англи́йская;


Gorczyca biała to roślina z rodziny kapusiowatych, nazywana również kapustą sarepską lub ognichą, wywodząca się z Europy Południowej i współcześnie uprawiana w państwach na całym świecie (m.in. w Afryce Północnej, Azji Zachodniej i Pakistanie). Wyróżnia się stosunkowo wyrazistymi, żółtymi kwiatostanami zebranymi w kiście, zapylanymi przez pszczoły i trzmiele. Ze względu na szybki wzrost i krótki okres wegetacji bywa wysiewana jako poplon. Spotkać ją można również w niektórych przydomowych ogródkach. Jej niewielkie, jasne nasiona stanowią podstawowy składnik popularnej przyprawy stołowej – musztardy.


SUROWIEC: nasiona gorczycy (semen sinapis albae)

Zawierają 22-35% oleju, 15-18% śluzu, glikozyd synalbinę, białka, sole mineralne i olejki eteryczne. Mają jasną, kremową barwę, okrągły lub owalny kształt, gładką powierzchnię i wymiary nie przekraczające 2 do 2,5 mm. Wyróżniają się ostrym, piekącym smakiem i charakterystycznym aromatem, za który odpowiada wspomniana synalbina. W pełni właściwości smakowe i zapachowe surowca rozwijają się po połączeniu nasion z płynem.


DZIAŁANIE

Nasiona gorczycy białej wykazują przede wszystkim działanie powlekające, typowe dla innych substancji ziołowych uważanych za leki śluzowe. Chronią błony wyściełające narządy wewnętrzne przed podrażnieniem, a przyjmowane w odpowiednich ilościach ułatwiają wypróżnianie. Pobudzają wydzielanie soków żołądkowych ułatwiając trawienie i zmniejszając bóle tego narządu. Ponadto wykazują właściwości przeciwzapalne.


ZASTOSOWANIE W GASTRONOMII

Gorczyca biała jest nieodzownym dodatkiem wszelkiego rodzaju marynat, grillowanych potraw mięsnych i rybnych, wędlin oraz potraw z jaj i sera. Podkreśla smak gotowanej kapusty, czerwonej rzepy oraz sosów na bazie majonezu (np. dipów i dressingów do sałatek podawanych na ciepło i na zimno) Stanowi jeden z podstawowych składników popularnych mieszanek przyprawowych: musztardy i pieprzu ziołowego. Ponadto z ziaren pozyskuje się olej przypominający smakiem i składem olej rzepakowy.


ZASTOSOWANIE W ZIOŁOLECZNICTWIE

Przyjmowanie nasion gorczycy białej zalecane jest w chorobie wrzodowej żołądka, nieżycie tego narządu oraz podatności na podrażnienie układu trawiennego. Okazuje się skuteczna w łagodnych zaparciach, sprawdza się również jako środek regulujący wypróżnienia. Zewnętrznie gorczyca może być wykorzystana do napełniania płóciennych woreczków przykładanych do bolących stawów i miejsc reumatycznych. Łagodzi bóle artretyczne i stosowana jest jako środek do wypełniania materaców leczniczych. Napar z ziaren gorczycy można używać do płukania gardła w zapaleniu migdałków.


PRZECIWWSKAZANIA

Ze względu na brak odpowiednich badań w tym kierunku nie są zalecane kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią. W zalecanych dawkach nie powodują żadnych skutków ubocznych.


SPOSÓB PRZECHOWYWANIA

Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.


PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA

Odwar
1 łyżkę ziaren gorczycy zalać 250 ml ciepłej wody, po czym doprowadzić do wrzenia i gotować pod przykryciem przez około 5 minut. Następnie odstawić do schłodzenia. Pić 2-3 razy dzienne po pół szklanki (razem z ziarnami) jako środek powlekający błony śluzowe żołądka.

Macerat
1 łyżkę mielonej gorczycy lub rozdrobnionych ziaren (np. w moździerzu) zalać 200 ml letniej wody i pozostawić 12 godzin do maceracji. Pić po pół szklanki przed jedzeniem jako środek ułatwiający trawienie i pobudzający ruchu robaczkowe jelit.


Domowa musztarda

100 g mielonej gorczycy
1 łyżeczka kurkumy
100 ml białego octu winnego
100 g oliwy
1 łyżeczka mielonego rozmarynu
1 łyżeczka rozdrobnionego tymianku
1 łyżeczka miodu
sól, pieprz

Gorczycę wmieszać z kurkumą. Zalać 1 łyżką zimnej wody i octem winnym. Odstawić do naciągnięcia na 15-20 minut. Następnie dodać miód, doprawić do smaku solą i pieprzem. Naczynie z mieszaniną ustawić na parze lub w kąpieli wodnej i ubijać ogrzaną masę aż uzyska konsystencję gładkiego kremu. Pozostawić do przestygnięcia. Ucierać z olejem (dodawanym stopniowo), pod koniec dodając zioła. Przełożyć do szczelnie zamykanego pojemnika i odstawić na dwa tygodnie dla nabrania smaku.


Pikantna pasta z twarożku

250 g półtłustego twarogu
3 łyżki gęstej śmietany,
1 łyżka mielonej gorczycy
1 łyżeczka soku z gorczycy
sól, pieprz, cukier

Mieloną gorczycę wymieszać ze śmietaną i sokiem z cytryny. Ucierając stopniowo dodawać twarożek. Doprawić do smaku solą i pieprzem, ewentualnie szczyptą cukru. Pasta doskonale nadaje się jako dodatek do kanapek oraz zapiekanek ziemniaczanych.