GORCZYCA CZARNA ZIARNO
(Brassica nigra)
ang. black musztard;
hiszp. mostaza negra o ajenabe;
niem. Schwarze Senf;
fran. moutarde noire, sénevé noir ;
ros. Горчи́ца чёрная, Горчица францу́зская, Горчица настоя́щая;
Gorczyca czarna jest jednoroczną rośliną z rodziny kapusiowatych wywodzącą się z obszaru Północnej Afryki, a współcześnie uprawianą na szeroką skalę w Europie Azji i Ameryce Północnej. Powszechnie występuje również na terenie Polski, gdzie najczęściej spotkać ją można w stanie dzikim w przydrożnych rowach, miedzach i zdziczałych zaroślach, rzadziej – w przydomowych ogródkach. Czarna gorczyca jest rośliną oleistą, cenioną również ze względu na prozdrowotne właściwości drobnych, krągłych nasion o ciemnym zabarwieniu.
SUROWIEC: nasiona gorczycy czarnej (semen brassicae nigrae)
Zawierają znaczne ilości olejku tłustego (18-40%) wykorzystywanego do produkcji oleju jadalnego i technicznego. Ponadto obfitują w glikozyd synigrynę, który pod wpływem płynów ulega rozpadowi na drażniący błony śluzowe olejek lotny odpowiedzialny za charakterystyczny zapach i smak produktu, fitosterole, związki białkowe i sole mineralne.
DZIAŁANIE
Nasiona czarnej gorczycy, zwilżone wodą, wykazują działanie rozszerzające naczynia krwionośne (zarówno te „zasilające” narządy wewnętrzne, jak i cieńsze naczynka podskórne w przypadku zastosowania surowca w formie okładów zewnętrznych). Spożywane zwiększają wydzielanie soku żołądkowego i, podobnie jak biała odmiana, wspomagają perystaltykę jelit, co ułatwia i przyspiesza trawienie pokarmów. Znacząco wzmagają wydzielanie żółci i chronią wątrobę przed toksynami. Wykazują właściwości przeciwzapalne, moczopędne, lekko przeczyszczające i powlekające błony śluzowe. Olejek gorczycowy pozyskiwany z nasion należy stosować ostrożnie, z umiarem i w rozcieńczeniu, ponieważ w zbyt dużym stężeniu może powodować poparzenia, a nawet miejscową martwicę tkanek.
ZASTOSOWANIE W GASTRONOMII
Nasiona gorczycy czarnej stosuje się do przyprawiania marynat, wędlin, maseł ziołowych, majonezów, surówek. Świetnie nadają się do kwaszonych i konserwowanych ogórków i innych warzyw z octem. W kuchni indyjskiej dodaje się zmieloną gorczycę do chutneyów i innych sosów. Zwykle przed dodaniem do potraw nasiona praży się w gorącym oleju, aby uzyskały ostry aromat. Jedzenie gorczycy zaleca się w przewlekłych stanach zapalnych żołądka, zaburzeniach trawienia, zaparciach, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Gorczyca czarna wykazuje również działanie żółciopędne i obniżające ciśnienie krwi, należy jednak używać jej z umiarem.
ZASTOSOWANIE W ZIOŁOLECZNICTWIE
Nasiona gorczycy czarnej stosuje się przede wszystkim zewnętrznie do przygotowania okładów przeciwreumatycznych i przeciwbólowych, łagodzących dolegliwości mięśniowe i stawowe. Zalecane są w zapaleniu ścięgien, korzonków, nerwów oraz w bólach kręgosłupa. Ponadto w przeszłości uważano je za pomocne w leczeniu zapalenia płuc, dziś jednak nie stosuje się ich do okładów klatki piersiowej. Do wcierek stosuje się najczęściej 2% roztwór olejku gorczycowego z zawartością ekstraktów ziołowych z rozmarynu, eukaliptusa i kamfory.
PRZECIWWSKAZANIA
Ze względu na brak odpowiednich badań w tym kierunku nie są zalecane matkom karmiącym piersią. Z powodu działanie polegającego na zwiększeniu ukrwienia narządów wewnętrznych, nasion gorczycy czarnej nie powinny spożywać kobiety w ciąży. Długotrwałe przyjmowanie nasion gorczycy czarnej, a nawet za częste spożywanie dużej ilości ostrej musztardy może prowadzić do uszkodzenia gruczołu krokowego, białkomoczu, uszkodzenia kłębuszków nerkowych, a nawet powstania wola.
SPOSÓB PRZECHOWYWANIA
Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.
PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA
Nalewka
100 nasion czarnej gorczycy rozetrzeć w moździerzu, zalać 3 łyżkami letniej wody i wymieszać, odstawić na 15 minut. Następnie dolać 300 ml spirytusu 300 ml. Odstawić do maceracji na 14 dni, po czym przefiltrować i zlać do docelowej butelki. Wcierać w ciało przy obrzękach, przeziębieniu, bólach stawowych i reumatycznych, kręczu szyi spowodowanym przez „przewianie”, itp.
Okłady
100 g nasion czarnej gorczycy rozetrzeć i rozprowadzić niewielką ilością czarnej wody aż do otrzymania gęstej, ciemnej papki. Nałożyć na szmatkę i przykładać przez płótno na bolące miejsca. Czas okładu nie powinien przekraczać 5 minut u dorosłych i 2 minut u dzieci ze względu na możliwość podrażnienia skóry. Po zdjęciu kompresu ciało przemyć letnią wodą.
Kategorie produktów
