JEŻYNA FAŁDOWANA liść
(Rubus plicatus)
ang. bramble;
hiszp. zarzamora;
niem. Brombeere, Bockbeeret;
fran. ronce commune, ronce des bois;
ros. Ежеви́ка скла́дчатая;
Właściwości prozdrowotne przypisywane są dwóm gatunkom jeżyn - fałdowanej i popielicy. To krzewy z rodziny różowatych porastające obszary Europy Środkowej i Północnej podlegające wpływom klimatu przejściowego umiarkowanego. Porastają lasy, zarośla, miedze i przydroża, a ich słodkie owoce o ciemnej barwie to prawdziwy przysmak, źródło cennych witamin i soli mineralnych. Dodatkowo chętni krzyżują się z innymi gatunkami jeżyn, w tym maliną właściwą. Jako surowiec terapeutyczny od najdawniejszych czasów wykorzystywano liście jeżyn, koniuszki pędów oraz suszone i proszkowane owoce.
SUROWIEC: liść jeżyny (folium rubi)
Zawiera 10-12% garbników, kwas kawowy, proantocyjanidyny i triterpeny.
DZIAŁANIE
Liście jeżyny, ze względu na wysoką zawartość garbników, działają ściągająco na błony śluzowe. Tym samym hamują ich stany zapalne i nieżyty, objawiające się bólami brzucha i biegunką. Posiadają właściwości przeciwzapalne, bakteriobójcze i obniżające ciśnienie krwi poprzez przyspieszenie wydalania moczu. Zapobiegają mikrokrwotokom wewnętrznym i obniżają poziom glukozy we krwi. Według niektórych źródeł powodują szybki wzrost hemoglobiny we krwi przy jednoczesnym usunięciu z organizmu związków toksycznych, przede wszystkim związków siarki i fluoru.
ZASTOSOWANIE
Napary z liści jeżyny oraz sproszkowany owoc jeżyny zalecany jest w biegunkach, ostrych nieżytach żołądka, problemach trawiennych oraz chorobie wrzodowej. Pomocniczo w leczeniu cukrzycy i nadciśnienia. Zalecane osobom ze skłonnością do krwawień wewnętrznych, uskarżających się na częste infekcje i zakażenia. W przeszłości wykorzystywano je również w terapii przeziębień, chrypki, kaszlu oraz do łagodzenia bólów wyrostka robaczkowego. U kobiet pomocniczo dla zmniejszenia obfitości krwawień miesięcznych oraz terapii schorzeń objawiających się białymi upławami. Zalecany także jako środek przyspieszający powrót do zdrowia po zatruciach chemicznych i przemysłowych. Zewnętrznie jako płukanka w stanach zapalnych jamy ustnej. Z kolei napój z owoców to środek ogólnie wzmacniający, stosowany podobnie jak sok malinowy w przeziębieniach i grypie.
PRZECIWWSKAZANIA
Ze względu na brak odpowiednich badań tym kierunku nie są zalecane kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią.
SPOSÓB PRZECHOWYWANIA
Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.
PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA
Odwar
1-2 łyżki liści jeżyny zalać 200 ml gorącej wody, po czym doprowadzić do wrzenia i gotować pod przykryciem na wolnym ogniu przez 10 minut. Zostawić do zaparzenia na kolejny kwadrans. Po schłodzeniu odcedzić i pić podzielone na mniejsze porcje do 2 szklanek odwaru dziennie.
Napar
1-2 łyżki liści jeżyny zalać 200 ml wrzącej wody. Zaparzać pod przykryciem przez 15 minut, po czym odcedzić i schłodzić. Pić często i w małymi porcjami do 2 szklanek gotowego naparu dziennie. Można stosować zewnętrznie do przemywania ciała jako środek o właściwościach antybakteryjnych oraz do płukania gardła i jamy ustnej.
Mieszanki ziołowe
Na biegunkę
50 g liści jeżyny wymieszać z 25 g owoców borówki czernicy (czarnych jagód) i 25 g kłącza pięciornika. 1 łyżkę gotowej mieszanki zalać 200 ml wrzącej wody i zaparzać pod przykryciem przez 15 minut. Odcedzić. Pić 2-3 razy dziennie po pół szklanki. Napar można podawać dzieciom.
Na niestrawność
50 g liści jeżyny wymieszać z 25 g liści tymianku, 25 g liści poziomki, 25 g ziela dziurawca i 25 g ziela macierzanki. 1 łyżkę gotowej mieszanki zalać 200 ml wrzącej wody i zaparzać pod przykryciem przez 15 minut. Odcedzić. Pić jako napój odkażający i ściągający w zatruciach pokarmowych, niestrawności i biegunkach. Napar działa również lekko moczopędnie i wykrztuśnie.
Wzmacniająca
50 g liści jeżyny wymieszać z 50 g ziela krwawnika, 25 g kwiatów lipy i 25 g ziela pięciornika gęsiego. 1 łyżkę gotowej mieszanki zalać 200 ml wrzącej wody i zaparzać pod przykryciem przez 15 minut. Odcedzić. Pić 2-3 razy dziennie po 10-20 ml jako napój wzmacniający naturalne siły obronne organizmu.