KOPEREK LIŚĆ

KOPER OGRODOWY suszona nać
(Anethum graveolens)

ang. dill, lao coriander;
hiszp. eneldo;
niem. Dill, Dille, Gurkenkraut;  
fran. aneth;
ros. Укроп;


Koper ogrodowy jest rośliną z rodziny selerowatych wywodzącą się prawdopodobnie z obszaru południowo-zachodniej Azji. Współcześnie zaniknął z naturalnych stanowisk i występuje wyłącznie w uprawach. Należy do łatwych w hodowli – wymaga nasłonecznionych i osłoniętych od wiatru stanowisk oraz lekkich, przepuszczalnych gleb. Wyróżnia się dość krótkim okresem wegetatywnym, którego średnia długość nie przekracza 50 dni. Wyróżnia się prostą, rozgałęzioną łodygą o wysokości dochodzącej do 1 m oraz drobnymi, żółtymi kwiatami zebranymi w baldachy.


SUROWIEC: owoc kopru (fructus anethi), ziele kopru (herba anethi)

Wszystkie części rośliny zawierają duże ilości mikroelementów, m.in. wapnia, żelaza i fosforu, ponadto witaminy A, C, D, E i z grupy B, jak również olejek eteryczny (w którym główną rolę odgrywają karwon i limonen), olej tłusty, związki białkowe, flawonoidy i substancje kumarynowe. Wyróżnia się przyjemnym aromatem i słodkim, delikatnie korzennym i nieznacznie piekącym smakiem.


DZIAŁANIE

Koper ogrodowy, podobnie jak koper włoski, wykazuje właściwości odkażające, przeciwskurczowe i wiatropędne. Redukuje nadmiernie rozwinięty proces fermentacji jelitowej, dzięki czemu wydajnie reguluje i poprawia trawienie znosząc wzdęcia. Pobudza układ pokarmowy do wytężonej pracy przez zwiększenie ilości wydzielanych soków żołądkowych. Jednocześnie, zażywany przez kobiety karmiące piersią, wzmaga produkcję mleka i wraz z pokarmem przenika do organizmu niemowląt przeciwdziałając pojawianiu się lub łagodząc skutki kolek jelitowych.


ZASTOSOWANIE W GASTRONOMII

Ze względu na szczególny aromat kopru ogrodowego, poszatkowanych liści i łodyg używa się jako przyprawy do ziemniaków, zup, sosów i dań mięsnych. Smak koperku doskonale komponuje się z twarogami, żółtymi serami i potrawami jajecznymi. Można go wykorzystać jako główną substancję aromatyzującą takie dodatki żywnościowe jak masło, ocet czy sól. Ponadto koperek wzbogaca smak dań warzywnych, a przede wszystkim - młodej kapusty. Wykorzystywany jest również do kiszenia ogórków ze względu na działanie konserwujące.


ZASTOSOWANIE W ZIOŁOLECZNICTWIE

Owoce kopru ogrodowego stanowią całkowicie bezpieczny, ziołowy środek regulujący trawienie i zmniejszający wzdęcia, który podawać można zarówno niemowlętom, jak i osobom w bardzo zaawansowanym wieku. Stanowią skuteczny środek przeciwskurczowy w bolesnych spazmach jelit, okazują się również pomocne przy niestrawności i biegunce. Zmniejszają częstotliwość pojawiania się czkawek u najmłodszych dzieci. Koper ogrodowy polecany jest również jako środek zmniejszający uporczywe bóle głowy będące konsekwencją zatrucia dymem papierosowym, nikotyną i niektórymi substancjami o działaniu narkotycznym (np. opium).


PRZECIWWSKAZANIA

Nie stwierdzono.


SPOSÓB PRZECHOWYWANIA

Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.


PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA

Napar dla dzieci
Pół łyżeczki owoców kopru zalać 200 ml wrzącej wody. Odstawić pod przykryciem do zaparzenia na 15 minut. Następnie odczekać jeszcze 10 minut i odcedzić. Podawać po jedzeniu 2-3 razy dziennie po 2-3 łyżki. Dla niemowląt po 1 łyżeczce (można dodać do mleka).

Napar dla dorosłych
1 łyżkę owoców kopru zalać 200 ml wrzącej wody. Odstawić pod przykryciem do zaparzenia na 15 minut. Następnie odczekać jeszcze 10 minut i odcedzić. Pić 2-3 razy dziennie po pół szklanki bezpośrednio po posiłku.


Młoda kapusta z koperkiem

2 główki młodej kapusty
4 duże cebule
30 g suszonego koperku (lub 1 pęczek świeżego)
100 g masła
3 łyżki mąki
pieprz czarny ziarno
2 liście laurowe
2-3 ziarna ziela angielskiego
sól

Cebulę obrać i posiekać. Kapustę umyć, osuszyć i poszatkować. Warzywa dobrze wymieszać i ułożyć w dużym garnku. Zalać wodą i zagotować. Posolić do smaku, dodać liście laurowe, ziele angielskie i kilka ziaren czarnego pieprzu. Przykryć i dusić na wolnym ogniu około 30-40 minut. Gdy warzywa będą miękkie, przygotować zasmażkę: na patelni rozpuścić masło, dodać mąkę i przesmażyć, aż przyjmie konsystencję jednolitej masy. Dodać do warzyw, dokładnie wymieszać i zagotować. Kapustę doprawić koperkiem i poddusić jeszcze kilka minut. Podawać z ciemnym pieczywem.