KURKUMA KŁĄCZE

KURKUMA / OSTRYŻ DŁUGI kłącze
(Curcuma longa)

ang. turmeric;
hiszp. cúrcuma;
niem. Kurkuma, Safranwurz(el);
fran. le curcuma;
ros. Курку́ма дли́нная, Куркума домашняя, Куркума культурная, турмерик, жёлтый имбирь;


Kurkuma jest przyprawą pozyskiwaną z kłączy ostryżu długiego z rodziny imbirowatych - rośliny uprawnej wywodzącej się z Azji i współcześnie hodowanej w wielu regionach świata leżących w strefie wpływu klimatu ciepłego. Już kilka tysięcy lat temu wykorzystywana była do celów medycznych: indyjscy zielarze używali jej do odkażania ran i jako środka przyspieszającego gojenie powierzchownych uszkodzeń naskórka, zaś wewnętrznie jako środka regulującego procesy trawienne i zwalczającego nieżyt żołądka. W Europie do niedawna kurkuma używana była głównie jako środek barwiący do potraw, ewentualnie składnik egzotycznych mieszanek przyprawowych (np. curry). Przeprowadzone badania dowiodły jednak jej prozdrowotnych właściwości.


SUROWIEC: kłącze ostryżu (rhizoma curcumae)

Zawiera kurkuminoidy (w tym kurkuminę), ponadto kwasy i olejek eteryczny. Kurkuma należy do przypraw słabo przyswajalnych przez ludzki organizm. Aby zwiększyć wchłanialność dobroczynnych dla zdrowia składników, powinna być spożywana z piperyną - substancją zawartą w owocach pieprzu czarnego.


DZIAŁANIE

Żółty barwnik zawarty w kłączu kurkumy (kurkumina) działa silnie żółciopędnie i żółciotwórczo. Działa antyspazmatycznie rozkurczając mięśnie gładkie, z których zbudowanych jest część narządów wewnętrznych, ułatwiając ich pracę (a co za tym idzie, przyspieszając trawienie i ułatwiając wchłanianie składników pokarmowych) i przeciwdziałając bolesnym skurczom. Ponadto wzmaga wydzielanie soków trawiennych i działa osłaniająco na wątrobę. Kurkuma posiada silne właściwości przeciwbakteryjne, antywirusowe i przeciwnowotworowe. Zmniejsza ryzyko zachorowania na raka skóry i jelit, powstrzymuje rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych wewnątrz organizmu (w tym również grzybów).


ZASTOSOWANIE W GASTRONOMII

Kurkumę stosuje się do przyprawiania gotowanych jaj, majonezów, omletów, serów topionych i sałatek rybnych. Używana jest również barwnik do koncentratów spożywczych, masła, sałatek jajecznych i ryżu. Przyprawę pozyskuje się poprzez sparzanie młodych kłączy ostryżu wrzątkiem, po czym suszenie na słońcu i obranie ze skórki. W końcowym etapie obróbki surowiec jest mielony na proszek lub pył.


ZASTOSOWANIE W ZIOŁOLECZNICTWIE

Ze względu na swoje właściwości żółciopędne, kurkuma polecana jest osobom cierpiącym na schorzenia wątroby przebiegające ze zmniejszonym wydzielaniem żółci, w kamicy żółciowej, wirusowym zapaleniu tego narządu oraz wszelkiego rodzaju zatruciach. Reguluje procesy trawienia, dlatego dobrze sprawdza się jako środek przeciwbiegunkowy, przeciw wzdęciom i eliminujący kłopotliwe odbijanie się. Działa odkażająco na przewód pokarmowy. 

Spożywanie większych ilości kurkumy zalecane jest również profilaktycznie osobom cierpiącym  na takie schorzenia jak cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów oraz choroba Alzheimera oraz prewencyjnie przez osoby zagrożone rozwojem nowotworów skóry, jelita cienkiego i jelita grubego.


PRZECIWWSKAZANIA

Ze względu na brak odpowiednich badań w tym kierunku nie są zalecane kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią.


SPOSÓB PRZECHOWYWANIA

Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci. 


PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA

Odwar
25 g rozdrobnionego kłącza kurkumy zalać 500 ml ciepłej wody. Wymieszać i doprowadzić do wrzenia. Gotować pod przykryciem przez 5 minut, zestawić z ognia i pozostawić do naciągnięcia przez 15 minut. Pić przez cały dzień podzielony na mniejsze porcje. Zalecany w schorzeniach wątroby, kamicy żółciowej, niedoborze wydzielania śliny i soków trawiennych.

Nalewka
100 g sproszkowanego kłącza kurkumy zalać 500 ml spirytusu 70-80%. Wymieszać i odstawić w ciemne miejsce na co najmniej tydzień. Po upływie tego czasu przefiltrować, zlać do butelki i szczelnie zamknąć. Pić 3 razy dziennie po jednej łyżce stołowej w chorobach wątroby oraz prewencyjnie jako środek przeciwbakteryjny i przeciwnowotworowy.