MALINA OWOC

Pierwsze doniesienia o prozdrowotnych właściwościach młodych liści malin pochodzą z epoki średniowiecza. Wodne wyciągi z zielonych części rośliny wykorzystywano do przemywania ropiejących oczu, z których „wyciągać miała chorobę”. A po zmieszaniu z potażem - używano jako ciemnej farby do włosów.

Owoce czarnego bzu cenione są nie tylko za wyjątkowy smak, lecz przede wszystkim wysoką zawartość pektyn oraz łatwo przyswajalnej witaminy C - naturalnego antyoksydantu neutralizującego działanie wolnych rodników, wspierającego system odpornościowy i chroniącego organizm przed infekcjami. 

Badania wskazują, że owocami derenia jadalnego żywili się już pierwsi człekokształtni mieszkańcy Europy. Kwaskowate jagody, bogate w witaminy i minerały, dostarczały naszym przodkom składników odżywczych niezbędnych dla zachowania naturalnej odporności na choroby i doskonałej kondycji fizycznej.

Intensywnie czerwone, zebrane w grona owoce jarzębiny szczególnie pięknie prezentują się jesienią, kontrastując z ciemną zielenią liści, a zimą przezierając spomiędzy białych czap śniegu. W przeszłości wykorzystywano je do produkcji domowych przetworów oraz prozdrowotnych, moczopędnych nalewek alkoholowych.

Łacińską nazwę rośliny przetłumaczyć można jako „kłująca śliwka”. Faktycznie - ten ciernisty, najeżony wręcz ostrymi kolcami krzew rodzi drobne, fioletowo-niebieskie owoce do złudzenia przypominające wyglądem klasyczne węgierki, choć mniejsze, drobniejsze i bardziej okrągłe w kształciee.

Ze względu na wysoką zawartość witaminy C owoce berberysu nazywane są „polskimi cytrynami”. Zbierane przed pełnym dojrzeniem  wykorzystywane są do produkcji soków, dżemów i innych przetworów, jako składniki herbatek wzmacniających, a nawet główny składnik prozdrowotnych napojów alkoholowych. 

Wyciągi z kwiatów czarnego bzu to nieoceniony środek na przeziębienia. Działając napotnie i przeciwgorączkowo łagodzą objawy infekcji wirusowych i bakteryjnych, a równocześnie wzmacniają naturalną odporność organizmu, wykazują właściwości moczopędne i rozkurczowe. Ekstrakty z kwiatów czarnego bzu stosowane do przemywania twarzy przywracają skórze blask i młodzieńczy wygląd. 

Znany od kilku tysięcy lat wykorzystywany był przez ludy południowej Europy i północnej Afryki do przyrządzania leczniczej herbaty, podawanej chorym na dla wzmocnienia odporności, regeneracji organizmu i przyspieszenia gojenia się ran. Znany również pod nazwą szałwi libańskiej należy do grupy najskuteczniejszych znanych antyoksydantów.

Zalety tego miododajnego drzewa sławił już Jan Kochanowski. Pachnące kwiaty lipy od setek lat stosowano do parzenia herbaty o właściwościach rozgrzewających, napotnych i ogólnie wzmacniających. Podawana z miodem i owocami czarnego bzu pozwalała szybko zwalczyć przeziębienia.

Ceniona była już przez Hipokratesa, który wielokrotnie podkreślał jej wybitnie wykrztuśne działanie i zalecał jako panaceum na towarzyszący chorobom kaszel. Z kolei w epoce średniowiecza zdobyła popularność jako środek na wątrobę, co zawdzięczała charakterystycznemu posmakowi goryczy kojarzonego z żółcią.

W ziołolecznictwie zastosowanie znajdują nie tylko owoce, lecz również zielone liście porzeczki, w szczególności surowiec pozyskiwany z krzewów dziko rosnących w środowisku naturalnym. Istnieją również odmiany porzeczek o charakterze ozdobnym - nasadzane w ogrodach i parkach miejskich, także w formie owocowych żywopłotów.

Należy do grona najbardziej cenionych roślin pastewnych naszej strefy klimatycznej. Jest również jadalna dla człowieka – spożywać można zarówno ziele, jak i kwiaty. W medycynie ludowej znalazła zastosowanie jako środek na tzw. choroby kobiece.