PIETRUSZKA ZWYCZAJNA nać
(Petroselinum crispum)
ang. parsley, garden parsley;
hiszp. perejil;
niem. Petersilie, Petersil, Peterli;
fran. persil;
ros. Петру́шка кудря́вая, Петрушка курчавая;
Pietruszka zwyczajna jest dwuletnią rośliną z rodziny selerowatych wywodząca się z okolic morza Śródziemnego. Uprawiana jest ze względu na aromatyczny korzeń oraz smaczne liście, z których dodatkowo pozyskuje się olejek o działaniu leczniczym. Pietruszka od ponad 2000 lat znana jest ze swoich właściwości zdrowotnych i smakowych, a począwszy od VII wieku można ją było spotkać niemal w każdym przyklasztornym ogrodzie. Dzisiaj ta zaliczana do jednej z ważniejszych przyprawa warzywna uprawiana jest nie tylko w całej Europie i Azji, ale także w Afryce Południowej i Ameryce Północnej. Z punktu widzenia systematyki odmiany pietruszki podzielić można na korzeniowe i naciowe.
SUROWIEC: liść pietruszki (folium petroselini)
Zawiera olejek eteryczny (do 0,2%), polisacharydy, glikozydy, poliacetyleny, kwas petroselinowy i fitosterole. Ponadto nać pietruszki obfituje w karoten, witaminę B1, B2, C (do 200 mg w 100 g), PP (obecnie znaną pod nazwą kwasu nikotynowego) i prowitaminę A, jak również żelazo, magnez i inne pierwiastki.
DZIAŁANIE
Nać pietruszki działa moczopędnie, przyspiesza diurezę i zwiększa ilość wydalanego moczu. Rozkurcza mięśnie gładkie, z których zbudowane są narządy wewnętrzne, działając antyspazmatycznie i przeciwbólowo. Ma także własności antyseptyczne, napotne i lekko wiatropędne. W niewielkim stopniu pobudza wydzielanie śliny i soku żołądkowego oraz żółci, co ułatwia trawienie i przyswajanie pokarmów. Wodne wyciągi z liści pietruszki stosowane zewnętrznie działają wybielająco na skórę.
ZASTOSOWANIE W GASTRONOMII
Natka pietruszki to popularna przyprawa stosowana przede wszystkim do zup, jajek, sałatek, sosów, ryb, ziemniaków, potraw z jarzyn i dań mięsnych oraz serów. Zazwyczaj dodaje się ją na sam koniec przygotowania potrawy, ponieważ podczas obróbki termicznej traci swój aromat oraz cenne witaminy. Dzięki zawartości olejku eterycznego (apiolu) nać doskonale tłumi przykre zapachy (np. wnętrzności, czosnku), dlatego stanowi częsty składnik farszów do nadziewania drobiu. Można ją również używać jako dodatek do past kanapkowych i składnik wzbogacający smak majonezu, oczywiście również do dekoracji potraw.
ZASTOSOWANIE W ZIOŁOLECZNICTWIE
Pietruszkę zaleca się w profilaktyce skąpomoczu i chorób układu moczowego powodujących ograniczenie wydzielania moczu (np. zapalenia pęcherza, kamicy, stanów zapalnych nerek i kłębuszków nerkowych). Pomaga wydalić z organizmu nadmiar płynów, a dzięki temu zmniejszyć obrzęki i opuchlizny, jak również obniżyć wysokie ciśnienie tętnicze krwi. Pietruszkę stosuje się również w lekkich zaburzeniach trawienia oraz jako środek intensyfikujący menstruacje u kobiet.
PRZECIWWSKAZANIA
Ze względu na brak odpowiednich badań w tym kierunku nie są zalecane kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią. Preparatów na bazie naci pietruszki nie powinny spożywać kobiety podczas menstruacji ze względu na możliwość znacznego nasilenia krwawienia. Przedawkowanie wyciągów alkoholowych może spowodować podrażnienie nerek, białkomocz, zawroty głowy, oszołomienie i halucynacje, jak również ból brzucha, nudności i wymioty. Furanokumaryny zawarte w liściach pietruszki zwiększają wrażliwość skóry na promienie słoneczne.
SPOSÓB PRZECHOWYWANIA
Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.
PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA
Mieszanki ziołowe
Na zapalenie nerek
50 g liści pietruszki wymieszać z 50 g liści łopianu, 50 g liści orzecha włoskiego, 50 g liści pokrzywy, 50 g liści brzozy i 50 g kwiatów nagietka. 2 łyżki gotowej mieszanki zalać 500 ml wrzącej wody. Odstawić pod przykryciem do zaparzania na około 40 minut. Pić cztery razy dziennie po pół szklanki w stanach zapalnych dróg moczowych, kamicy moczowej, obrzękach ciała i gośćcu.
Pieczarki duszone z pietruszką
1 kg pieczarek
100 g drobnej cebuli
30 g masła
2 ząbki czosnku
sól, świeżo zmielony pieprz
1 pęczek natki
Pieczarki oczyścić, obrać i posiekać (kapelusze na plasterki, nóżki w talarki). Cebulę obrać, pokroić w ćwiartki. Pietruszkę posiekać. Na patelni rozgrzać tłuszcz, wrzucić pokrojone grzyby i dusić przez 5-10 minut (na tym etapie nie solić). Dodać cebulę i przepuszczony przez praskę czosnek. Dusić przez kolejne 10 minut. Doprawić do smaku solą i pieprzem, po czym oprószyć natką. Wymieszać i zdjąć z ognia. Można podawać zaciągnięte śmietaną, z ryżem lub chlebem (najlepiej komponują się z bagietką).
Kategorie produktów
