PRAWOŚLAZ KORZEŃ

PRAWOŚLAZ LEKARSKI korzeń
(Althaea officinalis)

ang. marsh-mallow;
hiszp.  malvavisco, bismalva o hierba cañamera;
niem.  Echte Eibisch;
fran.  Guimauve officinale;
ros.  Алте́й лека́рственный;


Należący do rodziny ślazowatych prawoślaz lekarski to kenofit – gatunek rośliny wywodzący się z rejonów śródziemnomorskich, który jednak zadomowił się na terenie Polski i współcześnie można go spotkać na łąkach, polach, w zacienionych zaroślach i na leśnych polanach. Bywa również uprawiany w gospodarstwach rolniczych. Cała roślina pokryta jest charakterystycznymi, szarymi włoskami i wyróżnia się dużymi, różowymi kwiatami przypominającymi wyglądem kwiaty malwy (choć złożone z pojedynczej warstwy płatków). Surowcem wykorzystywanym w fitoterapii jest korzeń prawoślazu, który po okorowaniu i rozdrobnieniu przypomina jasne, splątane włókna o mdląco-słodkawym zapachu.


SUROWIEC: korzeń prawoślazu (radix althaeae)

Korzeń zawiera znaczne (nawet do 20%) ilości śluzów złożonych z kwasu galakturonowego, ramnozy, galaktozy, glikozy i ksylozy.  Ponadto flawonoidy (kemferol i kwercetyna), kwas kawowy, p-kumarowy i chlorogenowy.


DZIAŁANIE

Prawoślaz zawdzięcza swój korzystny wpływ na zdrowie dużej ilości substancji śluzowatych zawartych w korzeniach i liściach. Działa powlekająco na błony śluzowe, w szczególności narządów układu oddechowego i pokarmowego. Łagodzi wszystkie rodzaje kaszlu, zapobiega odbijaniu się treści pokarmowej żołądka przy nadkwasocie, ponadto zmniejsza wchłanianie tłuszczów z pożywienia, przez co obniża poziom cholesterolu we krwi. Wykazuje właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne. Łagodzi podrażnienia naskórka, działa tonizująco i nawilżająco na skórę (można go stosować zewnętrznie w postaci okładów z maceratu w przypadku przesuszonej cery oraz w oparzeniach słonecznych), jak również hamuje aktywność melanocytów. Kosmetyki zawierające wyciąg z prawoślazu działają wybielająco na skórę.


ZASTOSOWANIE

Prawoślaz lekarski zalecany jest w schorzeniach dróg oddechowych - działa osłonowo na płuca, oskrzela i gardło oraz pobudza wydzielanie śluzu, ułatwiając odkrztuszanie. Zalecany jest przede wszystkim przy kaszlu towarzyszącym przeziębieniom, zapaleniu oskrzeli, gardła, krtani, jak również przy zapaleniu opłucnej i anginie. Przynosi ulgę w dolegliwościach astmatycznych i powstałych na tle alergicznym. Łagodzi objawy choroby wrzodowej, nadkwaśności, zgagi, nieżytu żołądka i jelit. Pomaga również w stanach zapalnych przewodu pokarmowego: podrażnieniach, uszkodzeniach nabłonka i zaparciach. Doskonale nadaje się do stosowania w oparzeniach jamy ustnej Może być stosowany zewnętrznie (w postaci okładu) w leczeniu czyraków, owrzodzeń, oparzeń i innych ran skóry.


PRZECIWWSKAZANIA

Ze względu na brak odpowiednich badań tym kierunku nie są zalecane kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią. Długotrwałe stosowanie wyciągu z prawoślazu może doprowadzić do niedoboru witamin, soli mineralnych i innych związków.


SPOSÓB PRZECHOWYWANIA

Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.


PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA

Napar
1 łyżkę korzenia prawoślazu zalać 200 ml wrzącej wody. Pozostawić do zaparzenia pod przykryciem na 20 minut, schłodzić. Pić po kilka łyków wielokrotnie w ciągu dnia dla złagodzenia dolegliwości żołądkowych, przy nadkwasocie oraz uporczywym kaszlu. Działa powlekająco i wykrztuśnie.

Macerat
1 łyżkę rozdrobnionych korzeni prawoślazu zalać przegotowaną wodą (letnią lub chłodną) w ilości 200 ml. Pozostawić do maceracji na około 6 godzin. Co pewien czas zamieszać. Następnie odcedzić i pić po kilka łyczków co dwie godziny w zapaleniu gardła, kaszlu, nieżycie błon śluzowych, podrażnieniach żołądka i nadkwasocie.

Syrop
Przygotować macerat wg. zamieszczonego wyżej przepisu. Wymieszać z łyżeczką płynnego miodu lub z sokiem malinowym. Można dodać kroplę olejku eukaliptusowego lub tymiankowego. Stosować po 1 łyżeczce 3 x dziennie na kaszel.


Mieszanki ziołowe

Odtruwająca (przy zatruciach alkoholowych)
50 g korzenia lub liści prawoślazu wymieszać  z 50 g ziela rzepiku, 50 g korzenia lukrecji, 50 g liści pokrzywy, 25 g ziela krwawnika, 25 g owoców kopru włoskiego, 25 g  korzenia cykorii podróżnika, 25 g korzenia mniszka lekarskiego oraz 200 g rozdrobnionych ziaren ostropestu plamistego. 2 łyżeczki mieszanki zalać 200 ml wrzącej wody i zaparzać pod przykryciem przez pół godziny. Odcedzić, schłodzić. Pić rano po przebudzeniu i wieczorem przed snem po 1 szklance w początkowych fazach odtruwania i walki z alkoholizmem.