PRZYWROTNIK POSPOLITY ziele
(Alchemilla vulgaris)
ang. common lady's mantle;
hiszp. alquimila, alquimilla, pie de león;
niem. Spitzlappige Frauenmantel;
fran. Alchémille commune, Pied-de-lion;
ros. Манже́тка;
Przywrotnik pospolity z rodziny różowatych to jeden z gatunków rośliny o łacińskiej nazwie alchemilla zaliczanych do tzw. gatunków zbiorowych, czyli występujących w bardzo licznych i niewiele różniących się od siebie odmianach. Rośnie w całej Europie i Azji oraz w części Afryki, zasiedlając wilgotne łąki, pastwiska, świetliste, leśne polany, zarośla, zagajniki i obrzeża lasów. Jego liście o średnicy dochodzącej do 8-10 cm mają szarawo-zielony kolor, a na ich obrzeżach znajdują się szparki wodne, przez które rośliny wydalają nadmiar wilgoci w postaci kropli wody o wysokiej zawartości soli mineralnych. Przywrotnik najczęściej tworzy gęste skupiska, w okresie kwitnienia pokrywając podłoże ścisłym kobiercem złożonym z zielono-żółtych kwiatów zebranych w luźne wiechy.
SUROWIEC: ziele przywrotnika (herba alchemillae)
Zawiera olejek eteryczny, garbniki (ok. 8-10 %), saponiny, kwasy organiczne, znaczne ilości witaminy C, flawonoidy, karotenoidy, gorycze, żywicę i sole mineralne.
DZIAŁANIE
Przywrotnik działa silnie ściągająco . Zapobiega biegunkom, reguluje wypróżnienia, zwiększa wchłanianie wody w jelitach. Zwiększa wydzielanie soków trawiennych i przyspiesza procesy metaboliczne jednocześnie pobudzając apetyt. Zapobiega wzdęciom i bolesnym skurczom jelit, wraz z innymi ziołami zmniejsza nadmierną fermentację jelitową i pomaga przy kolkach. Działa żółciopędnie i przeciwzapalnie. Posiada właściwości odtruwające, hamuje wpływ toksyn i zalegających szkodliwych produktów przemiany materii na organizm. Zwiększa produkcję moczu usuwając nadmiar wody z tkanek. Ogólnie wzmacnia organizm i przyspiesza jego regenerację w stanach wyczerpania i niedożywienia.
ZASTOSOWANIE
Przywrotnik zalecany bywa przede wszystkim w stanach zapalnych przewodu pokarmowego i chorobach układu trawiennego. Pomaga w biegunkach, nieżytach jelit i żołądka i w chorobie wrzodowej, jak również w schorzeniach pęcherzyka żółciowego i wątroby. Przeciwdziała kolkom i zapobiega pojawianiu się charakterystycznego uczucia przepełnienia brzucha w przypadku wzdęć. Polepsza apetyt - jest dobrym środkiem wzmagającym ochotę na jedzenie u osób przewlekle chorych, osłabionych oraz w trakcie rekonwalescencji. Może być stosowany zewnętrznie do przemywania miejsc zaatakowanych przez drobnoustroje lub narażonych na rozwój infekcji: bywa skuteczny przy upławach, w stanach zapalnych pochwy i sromu, przy hemoroidach, zapaleniu spojówek, w procesie bliznowacenia ran, etc.
PRZECIWWSKAZANIA
Ze względu na brak odpowiednich badań tym kierunku nie są zalecane kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią.
SPOSÓB PRZECHOWYWANIA
Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.
PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA
Odwar
2 łyżeczki ziela przywrotnika zalać 200 ml chłodnej wody. Doprowadzić do wrzenia i gotować na wolnym ogniu przez 5 minut. Następnie odstawić do zaparzenia pod przykryciem na 10 minut. Pić 4 x dziennie po 100 ml. Można stosować jako płukankę w stanach zapalnych jamy ustnej, narządów intymnych i przy krwawiących hemoroidach.
Napar
2 łyżeczki ziela przywrotnika zalać 200 ml wrzącej wody. Pozostawić do zaparzenia pod przykryciem przez 20 minut, przecedzić. Pić po pół szklanki przed jedzeniem jako środek rozkurczający, przeciwbiegunkowy i wspomagający trawienie.
Ocet
50 g suchego ziela zalać 250 ml octu spożywczego. Szczelnie zamknąć naczynie i pozostawić do wytrawienia na 14 dni. Odfiltrować. Używać w postaci rozcieńczonej wodą (w stosunku 1:1) do płukania jamy ustnej, przemywania ran, owrzodzeń, innych uszkodzeń skóry, itp. Można wykorzystać jako wzmacniającą i zarazem rozjaśniającą płukankę do włosów (1 łyżka octu przywrotnikowego na 1 szklankę wody).
Nalewka
50 g ziela przywrotnika zalać 500 ml alkoholu o mocy 40-60%. Pozostawić w ciemnym miejscu do maceracji na 14 dni. Przefiltrować, zlać do butelki. Pić przed jedzeniem po 1 łyżeczce jako środek na apetyt, a zewnętrznie do nacierania zmienionej chorobowo skóry, w tym owrzodzeń, blizn, miejsc zaatakowanych przez łojotok, itp.