Pokrzywa zwyczajna - korzeń pokrzywy
Opis
Pokrzywa zwyczajna - korzeń pokrzywy
(Urtica dioica)
ang. common nettle, stinging nettle;
hiszp. ortiga mayor;
niem. Große Brennnessel;
fran. ortie comunne;
ros. рапи́ва двудо́мная;
Pokrzywa zwyczajna to jedna z najszybciej rozpoznawalnych i najlepiej znanych roślin leczniczych. Człowiekowi towarzyszy od tysiącleci, porastając bezpośrednie sąsiedztwa ludzkich domostw, pól uprawnych i pastwisk. Uważana za roślinę o przymiotach magicznych, przez plemiona słowiańskie wykorzystywana była zarówno do odczyniania złych uroków, jak i do celów leczniczych – spożywanie młodych liści zapobiegać miało m.in. wiosennemu osłabieniu, zaś podanie jako składnik paszy -chronić zwierzęta przed pomorem. Korzystne dla zdrowia właściwości pokrzywy wymieniał sam Hipokrates, z upodobaniem u swoich pacjentów stosowała ją również św. Hildegarda. Niestety podczas kontaktu z naziemnymi częściami rośliny należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ łodygi i liście pokrzywy pokryte są gęstą siecią kłujących włosków zawierających histaminę, kwas mrówkowy i krzemionkę, które w zetknięciu ze skórą powodują ostry odczyn zapalny i bolesne oparzenia.
Co to jest pokrzywa zwyczajna? Opis rośliny – informacje ogólne
Pokrzywa zwyczajna z rodziny pokrzywowatych występuje powszechnie na całym świecie porastając obszary pozostające pod wpływem klimatu umiarkowanego. Wywodzi się prawdopodobnie z kontynentalnej Europy, skąd zawleczona została do Azji Środkowej, północnej Afryki i obu Ameryk. Współcześnie spotkać ją można nawet na Grenlandii oraz w Himalajach, gdzie zasięgiem przekracza wysokość 4000 m n.p.m. W Polsce zdecydowanie preferuje obszary nizinne. Zaliczana jest do gatunków o znacznej zmienności fenotypowej – w zależności od siedliska i lokalnych warunków bytowych może różnić się wielkością, kształtem liści, wyglądem kwiatostanów czy gęstością owłosienia. W stanie naturalnym zazwyczaj występuje na łąkach, świetlistych polanach, obrzeżach lasów i przy drogach oraz w pobliżu zbiorników wodnych, ale spotkać ją można również w miastach – na trawnikach, nieużytkach i wysypiskach, gdzie świetnie radzi sobie jako roślina ruderalna. Do celów leczniczych zaleca się pozyskiwanie surowca z obszarów czystych środowiskowo.
Surowiec zielarski:
korzeń pokrzywy zwyczajnej (radix urticae dioicae) 100%
Skład
W skład pokrzywy wchodzą: acetofenon, acetylocholina, aglutynina, alkaloidy, liczne kwasy organiczne (m.in. masłowy, kawowy, mrówkowy, bursztynowy, octowy, szczawiowy i fosforowy), chlorofil, cholina, folacyna, histamina oraz flawonoidy, sterole i terpeny. Ponadto korzeń pokrzywy obfituje w sterole, kwasy tłuszczowe, lektynę, polisacharydy oraz krzemionkę, garbniki i ceramidy. Zawiera liczne witaminy (A, C, E i K), i minerały, głównie wapń, magnez i żelazo.
Właściwości
Korzeń pokrzywy po wysuszeniu przybiera słomkową barwę. Cechuje się przyjemnym, ciepłym, nieznacznie słodkawym zapachem.
Działanie
Korzeń pokrzywy zwyczajnej to przede wszystkim silny diuretyk. Działa moczopędnie przyspieszając wydalanie nadmiaru wody z organizmu, a wraz z moczem usuwa zbędne, toksyczne metabolity zalegające w komórkach ciała. Ogólnie oczyszcza organizm przy jednoczesnym zapewnieniu kompletnej suplementacji witaminami i mikroelementami, co wzmacnia odporność i zapewnia pełnię sił witalnych. Szczególne korzystnie wpływa na stan zdrowia dojrzałych mężczyzn, chroniąc ich przed negatywnymi skutkami andropauzy i konsekwencjami niedoborów testosteronu, w zwłaszcza potencjalnym przerostem gruczołu krokowego, zaburzeniami erekcji, ginekomastią czy odkładaniem się nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej. Równocześnie wyciągi z korzenia pokrzywy odciążają serce i układ krążenia u osób otyłych, redukując ryzyko zawału i/lub udaru mózgu. Chronią przed rozwojem choroby wieńcowej i miażdżycy. Ze względu na bogaty skład uzupełniają ewentualne niedobory pierwiastków, stymulują procesy krwiotwórcze i poprawiają kondycję i wygląd skóry, włosów i paznokci.
Zastosowanie
Korzeń pokrzywy w ziołolecznictwie
Korzeń pokrzywy na prostatę
Substancje czynne obecne w korzeniu pokrzywy, w szczególności lektyna, przynoszą wyraźną ulgę mężczyznom cierpiącym na łagodny przerost gruczołu krokowego (stadium I i II). Regularnie spożywane ekstrakty z rośliny okazują się pomocne w leczeniu zaburzeń oddawania moczu spowodowanych przerostem stercza, ułatwiają opróżnianie pęcherza moczowego, wzmacniają strumień moczu i łagodzą ból towarzyszący mikcji. Hamują działanie enzymów (aromatazy i reduktazy) biorących w udział w rozkładzie testosteronu – męskiego hormonu płciowego, którego niedobór odpowiada za przerost gruczołu krokowego. Wyciągi z korzenia pokrzywy zalecane są również przez medycynę naturalną pomocniczo w terapii nowotworów prostaty oraz dla złagodzenia przykrych skutków andropauzy.
Korzeń pokrzywy na obrzęki
Korzeń pokrzywy, podobnie jak ziele tej rośliny, to silny diuretyk. Nasila produkcję moczu (tzw. diurezę) i powoduje zwiększone wydalanie wody z organizmu. Tym samym pomaga zredukować obrzęki i opuchlizny oraz zmniejsza towarzyszące im objawy bólowe. Odbarcza serce i usprawnia działanie całego układu krążenia, jak również zmniejsza podatność na nadciśnienie. Jego działanie moczopędne okazuje się szczególnie przydatne w leczeniu obrzęków miejscowych (np. kończyn) i ogólnych, gdyż przywraca prawidłowe proporcje ciała i ruchliwość stawów. Ponadto usuwając (wypłukując wraz z moczem) toksyny odłożone w tkankach wzmacnia organizm przywracając mu właściwą równowagę mikrobiologiczną.
Korzeń pokrzywy na anemię
Substancje czynne obecne w kłączu pokrzywy wykazują ogólnie korzystny wpływ na układ krwionośny i zachodzące w organizmie procesy krwiotwórcze. Z jednej strony pobudzają produkcję hemoglobiny usprawniając transport tlenu w organizmie (czyli poprawiając stopień dotlenienia tkanek), z drugiej - zapobiegają zlepianiu płytek krwi, dzięki czemu przeciwdziałają tworzeniu się skrzeplin odpowiedzialnych za występowanie m.in. udarów niedokrwiennych mózgu i zwałów serca. Okazują się szczególnie pomocne w leczeniu anemii i skutków anoreksji, jak również w procesie rekonwalescencji po długich chorobach i wyczerpujących zabiegach chirurgicznych. Dzięki bogactwu witamin i minerałów wzmacniają cały organizm i redukują ryzyko zapadnięcia na infekcje sezonowe (m.in. przeziębienie i grypę).
Korzeń pokrzywy na włosy, skórę i paznokcie
Podobnie jak ma to miejsce w przypadku liści pokrzywy, również korzeń, ze względu na zawartość znacznych ilości krzemu, korzystnie oddziałuje na kondycję włosów, paznokci i skóry. Ekstrakty z korzenia pokrzywy stosowanie wewnętrznie i zewnętrznie (np. w postaci wcierek i płukanek) wzmacniają cebulki włosów i korzenie paznokci, utwardzają włos i płytkę paznokciową, przeciwdziałają ich łamaniu i rozdwajaniu się końcówek. Jednocześnie pobudzają produkcję kolagenu, korzystnie wpływając na stan i wygląd skóry, która staje się gładka i elastyczna. Ze względu na właściwości antyhistaminowe, wyciągi z korzenia pokrzywy łagodzą objawy alergii skórnych, takie jak świąd, wysypka, egzema i rumień. Jak wykazały najnowsze badania naukowe, korzeń pokrzywy wydaje się pomagać w walce z toczniem – groźną, wielonarządową chorobą autoimmunologiczną.
Przeciwwskazania
Przeciwwskazaniem do stosowania wyciągów z pokrzywy są choroby nerek przebiegające z ciężką niewydolnością tego narządu oraz zaawansowana cukrzyca.
Interakcje - działania niepożądane - skutki uboczne
Należy ściśle przestrzegać zalecanego dawkowania, ponieważ spożycie nadmiernych ilości wyciągu z pokrzywy może prowadzić do odwodnienia organizmu, a w dalszej konsekwencji, do niedoboru minerałów niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania tkanek ze względu na ich wzmożone wydalanie wraz z moczem.
Sposób przechowywania
Zaleca się przechowywanie surowca w przewiewnej, papierowej torebce lub szklanym naczyniu, w miejscu zacienionym, suchym, wolnym od obcych zapachów oraz niedostępnym dla dzieci.
Dawkowanie i przykładowe sposoby użycia
Odwar z korzenia pokrzywy
2 łyżeczki korzenia pokrzywy zalać 200 ml chłodnej wody. Doprowadzić do wrzenia i gotować 5 minut, po czym zaparzać przez 5-10 minut pod przykryciem. Następnie odcedzić. Stosować przez 2 tygodnie, po czym zrobić 2 tygodnie przerwy w kuracji. Zawiera więcej krzemionki niż napar.
Napar z korzenia pokrzywy
1-2 łyżeczki korzenia pokrzywy zalać 200 ml wrzącej wody. Zaparzać pod przykryciem przez 15 minut. Odcedzić. Pić po pół szklanki 4 razy dziennie. Stosować przez 2 tygodnie, po czym zrobić 2 tygodnie przerwy w kuracji.
Macerat z korzenia pokrzywy
1 szklankę korzenia pokrzywy zalać 3 szklankami wody i odstawić na 8 godzin. Odcedzić. Pić przez siedem kolejnych dni 3 x dziennie po 5 ml (1 łyżka stołowa) jako kurację wzmacniającą, następnie zrobić 3 tygodnie przerwy. Macerat nadaje się do przechowywania w lodówce. Może być wykorzystywany do użytku zewnętrznego.
Mieszanki ziołowe z liściem pokrzywy
Napar z pokrzywy na pobudzenie
50 g korzenia pokrzywy wymieszać z 25 g korzenia mydlnicy, 12,5 g kwiatu arniki oraz 50 g zielonej herbaty. 2 łyżeczki mieszanki zalać 200 ml wrzącej wody, zaparzać pod przykryciem przez 30 minut, odcedzić. Pić do kilku filiżanek dziennie rano i wczesnym popołudniem dla pobudzenia zdolności poznawczych, polepszenia koncentracji i umiejętności uczenia.
Napar z pokrzywy na przerost prostaty
50 g kłącza pokrzywy wymieszać z 50 g znamion kukurydzy, 50 g ziela wierzbownicy, 50 g korzenia wilżyny. 1 łyżkę mieszanki zalać 200 ml zimnej wody i doprowadzić do wrzenia. Zagotować, odstawić do zaparzenia pod przykryciem na 30 minut. Pić 2 x dziennie po 1 szklance. Po miesiącu kuracji stosować jeden miesiąc przerwy.
Bibliografia
Farmakopea Polska
Phytochemistry and pharmacologic properties of Urtica dioica
Stinging nettle
Urtica spp.: Ordinary Plants with Extraordinary Properties
Dane techniczne
Nazwa polska | Pokrzywa zwyczajna |
Nazwa łacińska | urtica dioica |
Skład | 100% korzenia pokrzywy |
Rodzaj surowca | korzeń |
Postać | cięty |
Frakcja | 0,5-1 cm |
Wskazania | na prostatę, na podwyższenie testosteronu, odżywienie i energetyzacja |
Do użytku | wewnętrznego i zewnętrznego |
Zbiór | z upraw konwencjonalnych / ze stanu naturalnego |
Miejsce pochodzenia | Podlasie |
Kraj pochodzenia | Polska |
Podmiot odpowiedzialny | Aromatika Adam Iwańczuk |