TRAWA CYTRYNOWA

 TRAWA CYTRYNOWA
(Cymbopogon citratus)


ang. lemon grass, oil grass;
hiszp. hierba limón, toronjil de caña, limonaria, limoncillo, zacate de limón, hierba Luisa;
niem. Zitronengras;
fran. La citronnelle, ou citronnelle de l'Inde;
ros. -;


Palczatka cytrynowa należy do rodziny wiechlinowatych i przypomina wyglądem zwykłą trawę. Wywodzi się z Azji południowo-wschodniej, a współcześnie z powodzeniem uprawiana jest w Afryce i krajach basenu Morza Śródziemnego. Ze względu na brak odporności na mróz trudno uprawiać ją w naszych warunkach klimatycznych, choć możliwa jest uprawa domowa w doniczkach. Spośród innych gatunków traw wyróżnia się wysoką zawartością olejków eterycznych oraz intensywnym, cytrynowym aromatem i smakiem, pozbawionym jednak silnych nut kwasowych. Znalazła zastosowanie nie tylko w fitoterapii, lecz również w przemyśle spożywczym i perfumeryjnym.


SUROWIEC: liść trawy (folium cymbopogonae)

Źdźbła trawy cytrynowej zawierają około 0,5% olejku eterycznego, którego głównym składnikiem jest cytral i pochodne cytronelol i cytronelal, jak również mircen, nerol i geraniol. To właśnie te substancje, obecne również w melisie czy werbenie, nadają limonelli jej specyficzny aromat i smak.


DZIAŁANIE

Orzeźwiający aromat trawy cytrynowej działa pobudzająco, ułatwia koncentrację i wspiera procesy pamięciowe. Zawarte w surowcu substancje czynne wzmagają wydzielanie soków trawiennych, ułatwiają i przyspieszają przemianę materii, rozgrzewają i wykazują właściwości antybakteryjne. Trawa cytrynowa działa antydepresyjnie, polepsza samopoczucie psychiczne i łagodzi objawy nerwicy. Stosowana w postaci roztworu wodnego na ciało oczyszcza skórę z zanieczyszczeń, wspomaga gojenie ran oraz walkę z chorobami dermatologicznymi powodowanymi przez drożdżaki, jak również skutecznie znosi nieprzyjemny zapach potu. Uważa się, że substancje czynne zawarcie w trawie cytrynowej mogą prowokować apoptazę (obumieranie) komórek nowotworowych.


ZASTOSOWANIE

Trawę cytrynową można stosować zarówno w postaci czystej w ramach fitoterapii, jak i jako dodatek do potraw (nie tylko kuchni azjatyckiej). W tym drugim przypadku, przed dodaniem do potrawy, trzeba ją bardzo drobno posiekać, ponieważ źdźbła należą do silnie włóknistych i mogą sprawiać trudności w połykaniu. Trawa cytrynowa doskonale sprawdza się jako aromatyzujące uzupełnienie sałatek, zup. curry, mieszanek warzywnych, pieczonych i duszonych mięs oraz słodkich deserów.

Z kolei do ziołolecznictwa z powodzeniem stosuje się surowiec suszony, zalecany w jako środek przeciwbakteryjny, antygrzybiczny i wspierający walkę z wirusami. W stanach silnego wychłodzenia lub przemarznięcia, wspomagająco przy niedostatecznym apetycie. Do stosowania zewnętrznego przy nadmiernej potliwości, zakażeniach bakteryjnych i grzybiczych skóry, w opryszczce oraz do płukania gardła przy przeziębieniach. Również do przygotowania inhalacji udrażniających drogi oddechowe przy nieżycie błon śluzowych. Regularne spożywanie trawy cytrynowej zaleca się w profilaktyce przeciwnowotworowej oraz wspomagająco w terapii onkologicznej.


PRZECIWWSKAZANIA

 Ze względu na brak odpowiednich badań tym kierunku nie są zalecane kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią.


SPOSÓB PRZECHOWYWANIA

Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.


PRZYKŁADOWE SPOSOBY ZASTOSOWANIA

Napar
1 łyżeczkę suchej trawy cytrynowej zalać 200 ml wrzącej wody. Odstawić pod przykryciem do zaparzenia na 15 minut. Posłodzić naturalnym miodem. Pić kilka razy dziennie. Napar schłodzony i bez dodatku miodu można używać jako płukanki do gardła przy przeziębieniach oraz do przemywania ciała.

Nalewka
Pęczek świeżej, rozdrobnionej w moździerzu trawy cytrynowej zalać alkoholem o stężeniu 50% stosując składniki w proporcji 1:3 (na 100 g surowca 3 części alkoholu). Dodać do smaku brązowy cukier lub naturalny miód i dokładnie wymieszać. Odstawić w ciemne miejsce na 3 tygodnie, po czym odcedzić i przelać do butelki. Pić raz dziennie po małym kieliszku (do 20 ml) przy nerwicach, dla rozgrzania przy przeziębieniu i grypie, dla orzeźwienia przy zaburzeniach koncentracji.


Kurczak z trawą cytrynową i imbirem

500 g mięsa z kurczaka (mogą być udka, pałki)
1 limonka
1 ostra papryczka chili
3 ząbki czosnku
3 łyżki sosu sojowego
1-2 łyżki cukru
1 łyżeczka suszonego imbiru
1 łyżeczka trawy cytrynowej
1 łyżeczka słodkiej papryki
oliwa

Papryczkę chili obrać i wydrążyć, pokroić na drobne kawałki. Czosnek obrać. Z limonki wycisnąć sok, dodać sos sojowy oraz cukier, imbir i trawę cytrynową. Wszystkie wymienione składniki wrzucić do  wysokiego naczynia i dokładnie rozdrobnić blenderem. Do powstałej marynaty dodać mięso i marynować przez 3-4 godziny w chłodnym miejscu. Po tym czasie kurczaka przełożyć do żaroodpornego naczynia, podlać marynatą, posypać słodką papryką i piec w temperaturze 180 st. C przez około 60 minut.