Papryka chili grys
Opis
PAPRYKA CHILI grys
(Capsicum)
ang. chili pepper;
hiszp. pimiento chile;
niem. Paprika;
fran. piment;
ros. Пе́рец кра́сный о́стрый;
Mianem papryki chili określa się wybrane odmiany papryki rocznej (m.in. habanero, piri-piri, tabasco, etc.) wyróżniające się niezwykle ostrym smakiem, tj. zawierające największe ilości kapsaicyny. O ile w zwykłych owocach papryki rocznej jej zawartość procentowa rzadko przekracza 1% (a w odmianie słodkiej wynosi 0%), to w papryce chili dochodzi nawet do 1,9%, wywołując u osób spożywających świeże lub suszone warzywo bardzo silne uczucie ciepła, któremu towarzyszy zazwyczaj zaczerwienienie skóry. Kapsaicyna oddziałuje na zakończenia nerwowe rozmieszczone na powierzchni błon śluzowych powodując przesyłanie do mózgu sygnałów interpretowanych jako bodźce bólowe i termiczne. Podobnie jak inne odmiany papryki, chili wywołuje nagłe rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwiększenie wentylacji, jak również gwałtownie pobudza wydzielanie soków trawiennych. Wyróżnia się właściwościami przeciwbakteryjnymi i przeciwwirusowymi. Jej ostrość podaje się najczęściej z wykorzystaniem skali Scovilla, opracowanej na początku XX w. dla porównania pikantności potraw.
SKALA OSTROŚCI: ,,,,,
SUROWIEC: owoc papryki (fructus capsici)
Obfituje w witaminę C (ma jej najwięcej ze wszystkich warzyw i zarazem kilkukrotnie więcej niż cytryny), witaminy E, K i z grypy B, liczne mikroelementy (m.in. potas, wapń, magnez i fosfor) oraz beta-karoten (najwięcej w owocach o intensywnie czerwonej barwie). Papryka zawiera również kapsaicynę (w najostrzejszych odmianach nawet do 1,9%), cukry i kartenoidy.
DZIAŁANIE
Owoce pieprzowca, szczególnie odmian zawierających wysokie stężenie kapsaicyny, działają drażniąco na skórę i błony śluzowe, pobudzająco na układ nerwowy, przyspieszają krążenie i oddech (zwiększając wentylację płuc) oraz moczopędnie i napotnie. Wzmacniają uszczelniają naczynia krwionośne, zwiększają odporność organizmu i wzmagają popęd płciowy. Kapsaicyna, w dużych stężeniach trująca, w mniejszych działa bakteriostatycznie, rozgrzewająco i przeciwbólowo. Pobudza przemianę materii zwiększając produkcję soków trawiennych. Jednocześnie potwierdzono jej właściwości przeciwnowotworowe oraz korzystny wpływ u chorych cierpiących na raka prostaty i trzustki.
ZASTOSOWANIE W GASTRONOMII
Papryka jest jedną z podstawowych przypraw wykorzystywanych w kuchni węgierskiej, hiszpańskiej, tureckiej, meksykańskiej i marokańskiej. Dodaje aromatu gulaszom, daniom z ryb i drobiu. Wykorzystywana jest jako składnik mieszanek przyprawowych (np. curry) oraz naturalnych barwników stosowanych w kuchni. Możną ją dodawać do zup, warzyw, sałatek i serów, potraw z jaj czy zwykłych kanapek.
ZASTOSOWANIE W ZIOŁOLECZNICTWIE
Paprykę stosować można zewnętrznie jako środek rozgrzewający, miejscowo przeciwbólowy, przyspieszający krążenie i jednocześnie redukujący obrzęki i wysięki. Najczęściej dostępna jest w formie gotowych preparatów (np. w maściach z zawartością kapsaicyny), choć można ją również stosować w formie naturalnej (nieprzetworzonej) sproszkowanej. Odmiany ostre zalecane są w zmniejszonym popędzie płciowym, dla zwiększenia libido i intensywności odczuwania bodźców. Także jako środek wspomagający trawienie i przyspieszający spalanie tłuszczów u osób na diecie odchudzającej oraz w przypadkach zwiększonego zapotrzebowania na witaminę C i dla zwiększenia odporności organizmu.
PRZECIWWSKAZANIA
Ze względu na działanie drażniące nie są zalecane kobietom w ciąży i matkom karmiącym piersią, jak również dzieciom poniżej 12 roku życia. Ograniczenie spożycia zaleca się osobom cierpiącym na podrażnienie błon śluzowych układu trawiennego, nieżyt żołądka i wrzody. Spożywanie nadmiernych ilości papryki może powodować podrażnienie przewodu pokarmowego, częściowe upośledzenie czynności nerek i wywoływać reakcje alergiczne.
SPOSÓB PRZECHOWYWANIA
Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.
PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA
Napar
1 łyżkę sproszkowanej słodkiej lub ostrej papryki przyjmować1-2 razy dziennie. Popijać wodą. Stosować jako afrodyzjak oraz środek ogólnie wzmacniający.
Olej paprykowy
3-4 ostre papryki rozdrobnić lub zmielić do konsystencji pylistej, po czym zalać kilkoma łyżkami oleju lub oliwy z oliwek. Odstawić na 1 tydzień. Używać jako przyprawy do potraw lub zewnętrznie do smarowania bolących stawów (w artretyzmie, dnie) lub opuchlizn.
Nalewka
50 g owoców ostrej papryki zalać 150 ml alkoholu (60-70%) i odstawić na 7 dni w ciemne miejsce. Codziennie dwa razy lekko wstrząsnąć. Po upływie tygodnia przefiltrować i zlać gotowy płyn do osobnej buteleczki. Pić po pół łyżeczki dziennie jako preparat ogólnie wzmacniający lub stosować zewnętrznie do nacierania bolących miejsc jako środek przeciwbólowy i rozgrzewający.
Dane techniczne
Rodzaj | papryka chili |
Postać | grys |
Skład | 100% papryki chili |
Zawartość glutaminianu sodu | brak |
Zbiór | z upraw konwencjonalnych |
Zastosowanie | przyprawa |
Wskazania | zastosowanie kulinarne |
Kraj pochodzenia | Chiny |