Goździki - zastosowanie goździków w ziołolecznictwie

Popularna przyprawa korzenna – goździki – to nie tylko smaczny i aromatyczny dodatek do żywności. To również roślina ziołowa od tysięcy lat z powodzeniem stosowana w medycynie orientalnej jako naturalny środek leczniczy korzystnie wpływający na organizm. O ile do Europy dotarła dopiero w epoce renesansu, to na polskich stołach zadomowiła się zadziwiająco szybko, zachwycając naszych potomków wyjątkowymi właściwościami smakowymi i prozdrowotnymi.

Goździki bóle głowy i zatok

Współcześnie prowadzone badania naukowe wskazują na możliwość wykorzystania wyciągów wodnych, spirytusowych i olejowych z goździków jako miejscowego środka przeciwbólowego do zastosowania zewnętrznego. Środki na bazie owoców goździkowca wcierane w skronie mogą przynosić uczucie ulgi w bólach głowy i zatok, natomiast wcierane w bolące stawy i mięśnie – mają łagodzić mięśnio- i nerwobóle oraz dolegliwości powstałe na tle chorób aparatu ruchu. Znieczulająco działają również inhalacje z wykorzystaniem olejku goździkowego stosowane w ramach aromaterapii. 

Goździki na bóle zębów

Wyniki badań naukowych potwierdzają, że wyciągi z goździków mogą okazać się przydatne do stosowania w stomatologii jako miejscowy środek znieczulający dziąsła przed wykonaniem właściwego zastrzyku uśmierzającego ból przy zabiegach dentystycznych. Ze względu na antybakteryjne właściwości eugenolu zawartego w owocach goździkowca, wyciągi z goździków stosowane jako płukanka jamy ustnej wspomagają gojenie stanów zapalnych dziąseł i przyzębia, zmniejszają towarzyszącą im opuchliznę, a przy okazji w naturalny sposób odświeżają oddech podnosząc uczucie komfortu u osób cierpiących na halitozę, infekcje gardła i podrażnienia śluzówki. 

Goździki na pasożyty i grzybicę

Tradycyjna medycyna chińska i ajurweda zalecają stosowanie wyciągów z goździków jako środka odkażającego zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie w zakażeniach pasożytami, w tym pierwotniakami, pełzakami i lamblią, Wcieranie olejku goździkowego w chorobowo zmienioną skórę łagodzi świąd i dolegliwości towarzyszące wysypkom, skórnym wykwitom powstałym na tle alergicznym oraz spowodowanym ukąszeniami owadów. Pomaga również odstraszyć owady. Eugenol obecny w owocach goździkowca okazuje się przydatny w leczeniu kandydozy – choroby grzybiczej wywoływanej przez nadmierne mnożenie drożdżaków z rodziny Candida. 

Goździki na cukrzycę i trawienie

Jak dowiodły badania naukowe, osoby regularnie spożywające niewielkie ilości goździków okazały się bardziej podatne na działanie leków wspomagających produkcje insuliny i obniżających poziom cholesteroli we krwi. Wśród uczestników eksperymentu zażywających goździki odnotowano obniżenie poziomu glukozy i trójglicerydów, poprawił się również ich bilans lipidowy. Równocześnie eugenol uznaje się za substancję pobudzającą wydzielanie enzymów trawiennych przez trzustkę oraz soku żołądkowego, co sprzyja regulacji procesów trawienia. Olejek goździkowy hamuje procesy gnilne zachodzące w jelitach. Przeciwdziała nadmiernej fermentacji często skutkującej wzmożonymi, bolesnymi skurczami brzucha i objawiającej się m.in. biegunką. 

   Przeciwwskazania

Spożycie goździków należy ograniczyć u kobiet w ciąży i karmiących piersią, jak również u osób cierpiących na zaburzenia krzepnięcia krwi oraz padaczkę.

Interakcje - działania niepożądane - skutki uboczne

Olejki obecne w goździkach mogą wywoływać u ludzi reakcje alergiczne. Jeśli po spożyciu wystąpi wysypka lub pokrzywka, należy odstawić surowiec i zasięgnąć porady lekarza. Owoce goździkowca, w odróżnieniu od kwiatów powszechnie nazywanych goździkami, nie są trujące i pozostają bezpieczne dla zwierząt domowych.

   Dawkowanie i przykładowe sposoby użycia

Odwar z goździków

1 łyżkę goździków zalać szklanką wody. Doprowadzić do wrzenia i gotować na wolnym ogniu przez 5 minut. Następnie odstawić pod przykryciem na kolejny kwadrans. Odcedzić. Stosować zewnętrznie jako płukankę w stanach zapalnych gardła i jamy ustnej, w bólach zębów i dziąseł. Również do kąpieli stóp przy nadmiernej potliwości.

Napar z goździków

1 łyżeczkę goździków zalać szklanką wrzącej wody i pozostawić do zaparzenia pod przykryciem na 20-30 minut. Odcedzić. Ostudzić i od razu spożywać. Zalecana dawka to 3-4 razy dziennie po 100 ml (dla dzieci powyżej 12 roku życia – połowa tej porcji). Napar przygotowany na mleku i posłodzony miodem można stosować przy przeziębieniu, kaszlu, nieżycie układu oddechowego, grypie, anginie i zapaleniu gardła.

Nalewka goździkowa

100 g całych goździków zalać 400 ml alkoholu o mocy 40-60%. Naczynie szczelnie zamknąć i odstawić w ciemne i chłodne miejsce na 14 dni. Codziennie wstrząsać. Po upływie dwóch tygodni przefiltrować i zlać do butelki. Chronić przed światłem. Spożywać raz dziennie po 5 ml rozcieńczone 50 ml wody lub mleka. Nierozcieńczoną nalewkę można stosować zewnętrznie do wcierania w ciało przy mięśniobólach, bólach stawowych, kostnych i nerwowych, jak również jako środek odstraszający komary i pasożyty.

Olej goździkowy

100 g całych goździków zalać 200 ml podgrzanego oleju. Schłodzić, po czym naczynie szczelnie zamknąć i odstawić w ciemne i chłodne miejsce na 14 dni. Codziennie wstrząsać. Po upływie dwóch tygodni przefiltrować i zlać do butelki. Stosować zewnętrznie do wcierania w ciało jako środek przeciwbólowy i antyseptyczny, na wysypki, egzemę i swędzące ukąszenia owadów. Odstraszająco na komary, pchły i pluskwy.

   Mieszanki ziołowe z goździkami

Rozgrzewająca herbata zimowa z goździkami i imbirem

5 sztuk goździków wymieszać z 3 łyżeczkami ulubionej herbaty i wsypać do dzbanka. Zalać wrzącą wodą, dodać 1 laskę cynamonu wonnego lub cejlońskiego, po 2 grube plasterki cytryny i pomarańczy oraz kilka cienkich plasterków świeżego imbiru. Zaparzać pod przykryciem kilka minut, odsączyć. Dolać 3 łyżki syropu malinowego i posłodzić do smaku miodem naturalnym. Rozlać do kubków. Spożyć zanim wystygnie.

Syrop z goździków i czosnku

3 główki świeżego czosnku obrać z łupin i przecisnąć przez praskę. Dodać sok wyciśnięty z dwóch cytryn, 10 łyżeczek miodu, 10 goździków i całość zalać 1 szklanką letniej wody. Przemieszać łyżeczką, a naczynie nakryć gazą. Ostawić w ciemne miejsce na 2-3 dni pamiętając, by 2-3 razy dziennie mieszać składniki. Po upływie wspomnianego czasu przecedzić syrop przez gazę do wyparzonego słoiczka. Można dodać kilka plasterków cytryny i całych ząbków czosnku dla ozdoby. Spożywać przy przeziębieniach i infekcjach górnych dróg oddechowych oraz jako środek ogólnie wzmacniający organizm.