Akacja - kwiat akacji - robinii akacjowej
Opis
Akacja - kwiat akacji - kwiat robinii akacjowej
(Robinia pseudoacacia flos)
ang. black locust;
hiszp. falsa acacia;
niem. Gewöhnliche Robinie, Robinie, Weiße Robinie, Falsche Akazie;
fran. Robinier faux-acacia, acacia;
ros. робиния ложноакациевая, робиния лжеакация, робиния псевдоакация;
Robinia akacjowa, zazwyczaj mylnie nazywana akacją (akacje to drzewa odmienne gatunkowo), jest pięknym, dekoracyjnym drzewem, często nasadzanym w parkach, na miejskich skwerach oraz w ogrodach. Choć w sprzyjających warunkach dorasta nawet do 30 m wysokości, wyróżnia się stosunkowo krótkim pniem, z którego wyrastają grube, poskręcane gałęzie, obsypane zielonymi pędami pełnymi liści. Ojczyzną robinii (grochodrzewu) jest prawdopodobnie Ameryka Północna, skąd drzewo przywędrowało na pozostałe kontynenty. Ze względu na łatwość aklimatyzacji, odporność na mróz, niskie i wysokie temperatury oraz susze, współcześnie występuje na całej kuli ziemskiej, za wyjątkiem Grenlandii i okolic podbiegunowych. Współcześnie akacja uznawana jest za chwast. Należy do gatunków szczególnie inwazyjnych, zmieniających uwarunkowania glebowe i tym samym wypierających pierwotną roślinność, dlatego, mimo swoich niewątpliwych walorów ozdobnych, bywa konsekwentnie zwalczana, w szczególności na terenach cennych przyrodniczo.
Co to jest akacja? Opis rośliny – informacje ogólne
Robinia akacjowa to krótkowieczne (rzadko dożywające 100 lat) drzewo z rodziny bobowatych. Spośród innych gatunków wyróżnia się charakterystycznym kształtem liści – długich nawet na 30 cm, złożonych z mniejszych, pierzastych listków, których liczba jest nieparzysta i waha się między 9 a 15, wykazujących zdolność do ruchu w zależności od intensywności oświetlenia; jak również imponującymi kwiatami w kształcie zwisających gron o długości dochodzącego do 20 cm. Kwiaty wydzielają intensywny, słodki zapach wabiący owady i należą do miododajnych. Zapylone – na jesieni wydają owoce w postaci gładkich, spłaszczonych strąków, w których zamknięte są nasiona. Właśnie wspomniane strączki dały początek alternatywnej, polskiej nazwie akacji – drzewo regionalnie nazywane bywa grochodrzewem. W medycynie ludowej zastosowanie znalazły wyłącznie kwiaty akacji, które, w przeciwieństwie do pozostałych, toksycznych części drzewa, mogą być spożywane po w formie surowej. Ze względu na przyjemny aromat można z nich produkować syropy i nalewki, jak również stosować jako niebanalny dodatek do ciasta (naleśnikowego i na racuchy) bądź dietetycznych sałatek owocowo-warzywnych.
Surowiec zielarski:
kwiat akacji (flos robiniae pseudoacaciae) 100%
Skład akacji
Kwiaty akacji to surowiec wybitnie flawonoidowy. W ich skład wchodzą m.in. robinetyna, robtyna, robinetynidol, leukorobinetynidyna, fizetyna, fustyna, butyna, robteina, buteina, akacyina i kemferol. Ponadto suszone kwiaty obfitują w olejki eteryczne (w tym nerol, piperonal i farnezol), brassinosteroidy (obecne w pyłku kwiatowym) oraz garbniki i kwasy organiczne.
Właściwości akacji
Akacja należy do roślin trujących. Toksyczne właściwości posiadają wszystkie części rośliny prócz kwiatów, dlatego bezpośrednio po zbiorze surowca kwiaty są obrywane, pozbawiane szypułek i osi i dopiero suszone. Cechują się jasną barwą (odcienie bieli, szarości i żółci) oraz bardzo ciepłym, przyjemnym, słodkim zapachem. Sczernienie suszu nie jest równoznaczne z brakiem przydatności do spożycia, a świadczy jedynie o tym, że proces suszenia przebiegał zbyt długo i prowadzony był w zbyt niskiej temperaturze.
Działanie akacji
Medycyna ludowa zalicza kwiaty akacji do grupy środków diuretycznych o działaniu moczopędnym i silnie rozkurczowym. Substancje czynne zawarte w surowcu akacji silnie rozluźniają mięśnie i tkanki, co korzystnie wpływa na funkcjonowanie całego szeregu poszczególnych układów i narządów ciała, m.in. dróg żółciowych, żołądka i jelit oraz wątroby, chroni przed napadowymi bólami typu kolkowego oraz przyspiesza trawienie i pobudza apetyt. Jednocześnie ekstrakty z kwiatów akacji poszerzają światło naczyń krwionośnych pozytywnie wpływając na pracę serca i całego układu krążenia oraz obniżają lepkość krwi. W odpowiednio mocnych stężeniach akacja działa uspokajająco, obniża ciśnienie tętnicze krwi i zmniejsza podatność na stres poprzez tłumienie reakcji zachodzących w ośrodkowym układzie nerwowym.
Zastosowanie akacji
Kwiat akacji w ziołolecznictwie
Kwiat akacji na nerki
Substancje czynne obecne w kwiatach akcji działają silnie moczopędnie. Zwiększają ilość wydalanego moczu, wraz z którym z organizmu usuwana jest większość toksycznych (i zarazem szkodliwych) metabolitów zalegających w tkankach. Dzięki ograniczeniu ilości wody gromadzonej w ciele, wyciągi z kwiatu akacji zmniejszają opuchlizny i obrzęki, odciążają stawy, łagodzą dolegliwości powstałe na tle reumatycznym oraz wynikające z dny moczanowej. Ich spożywanie zalecane jest w chorobach układu moczowego przebiegających ze skąpomoczem, w zapaleniu pęcherza moczowego, nerek oraz kamicy moczowej.
Kwiat akacji na metabolizm
Ekstrakty z kwiatu akacji aktywują wydzielanie enzymów trawiennych odpowiedzialnych za prawidłowy przebieg procesów metabolicznych. Stymulują pracę żołądka, wątroby i trzustki oraz zwiększają ilość wydzielanej żółci. Regulują reakcje chemiczne zachodzące w tkankach i dbają o zachowanie właściwych sekwencji szlaków metabolicznych, których zaburzenia mogą skutkować np. rozwojem osteoporozy. Chronią również organizm przed odkładaniem się szkodliwych substratów, które gromadzone w nadmiarze mogą wywoływać takie schorzenia jak cukrzyca czy dna moczanowa. Jak wskazują prowadzone badania naukowe, wyciągi z kwiatu akacji biorą czynny udział w ochronie organizmu przed zatruciami ksenobiotykami, czyli obcymi związkami chemicznymi aktywnymi biologicznie, np. lekami, pestycydami oraz rakotwórczymi dioksynami. Poprawiają również stan skóry w przypadku wykwitów, egzem i wysypek w sytuacji, gdy dolegliwości natury dermatologicznej spowodowane są zaburzeniami metabolicznymi.
Kwiat akacji na odporność
Wyciągi z kwiatu akacji pobudzają naturalne siły obronne organizmu. Aktywują układ odpornościowy do walki z patogenami i wykazują właściwości przeciwzapalne, chroniąc przed rozwojem infekcji bakteryjnych i wirusowych. Działają wzmacniająco, w szczególności u dzieci i osób starszych, dlatego przez medycynę naturalną zalecane są pomocniczo w stanach wyczerpania (fizycznego i psychicznego), w okresie rekonwalescencji bądź profilaktycznie w sezonie wzmożonej zachorowalności na grypę, jak również kobietom w połogu. Akacja działa uspokajająco na zmysły, poprawia samopoczucie i samoocenę, łagodzi stany napięcia nerwowego i chroni przed zgubnym wpływem stresu. Ponadto koi nerwy, uspokaja i pomaga przy bezsenności.
Kowiat akcji na choroby serca
Związki czynne obecne w ekstraktach z akacji wywierają dobroczynny wpływ na funkcjonowanie układu krążenia i ogólny stan naczyń krwionośnych. Poszerzają światło żył i tętnic usprawniając przepływ krwi w organizmie, wzmacniają wytrzymałość struktur komórkowych zapobiegając ich pęknięciom i występowaniu mikrokrwawień wewnętrznych, obniżają ciśnienie tętnicze krwi. Dzięki zmniejszeniu objętości płynów zalęgających w organizmie odciążają serce, zmniejszają dolegliwości wynikające z zaawansowanej miażdżycy oraz choroby wieńcowej. Poprawiają ogólną wydolność organizmu łagodząc dławiące bóle klatki piersiowej i duszności spowodowane zwężeniem naczyń krwionośnych w sercu i płucach.
Przeciwwskazania
Kwiat akacji uznawany jest za surowiec bezpieczny w stosowaniu, również u kobiet w ciąży oraz u dzieci.
Interakcje - działania niepożądane - skutki uboczne
Nieznane.
Sposób przechowywania
Zaleca się przechowywanie surowca w przewiewnej, papierowej torebce lub szklanym naczyniu, w miejscu zacienionym, suchym, wolnym od obcych zapachów oraz niedostępnym dla dzieci.
Dawkowanie i przykładowe sposoby użycia kwiatów akacji
Napar z kwiatów akacji
2 łyżeczki kwiatów akacji zalać 200 ml wrzącej wody. Pozostawić do zaparzenia pod przykryciem przez 20 minut, przecedzić. Pić 2 razy dziennie po 200 ml lub po schłodzeniu używać zewnętrznie do przemywania zmienionej chorobowo skóry lub okładów na oczy. Napar przeznaczony do spożycia można posłodzić miodem akacjowym.
Nalewka z kwiatów akacji
50 g kwiatów robinii akacjowej zalać 250 ml alkoholu o mocy 40-60%. Pozostawić w ciemnym miejscu do maceracji na 14 dni. Przefiltrować, zlać do butelki. Spożywać 3 razy dziennie po 5 ml.
Akacjówka
1 litr płatków z akacji zalać ciepłym syropem przygotowanym z 0,5 litra wody i 500 g cukru. Dodać sok wyciśnięty z 1/2 cytryny, wymieszać, pozostawić w ciemnym miejscu na 3 dni. Następnie przecedzić i wymieszać z 500 ml spirytusu. Pozostawić do maceracji na 7 dni. Ponownie przefiltrować, zlać do wyparzonych butelek. Czas dojrzewania nalewki: 6 miesięcy.
Mieszanki ziołowe z kwiatem akacji
Napar z akacji na poprawę krążenia
50 g kwiatów akacji wymieszać z 50 g kwiatów arniki, 50 g liści miłorzębu, 50 g kwiatów głogu i 50 g owoców głogu. 1 łyżkę mieszanki zalać 200 ml wody, doprowadzić do wrzenia i gotować przez 5 minut na wolnym ogniu. Odstawić do zaparzenia na 20 minut, odcedzić. Pić 3 x dziennie po 100 ml przy nadciśnieniu, w chorobie wieńcowej, problemach z krążeniem i skłonności do krwawień wewnętrznych. Można posłodzić miodem akacjowym.
Bibliografia
Farmakopea Polska
H. Różański, Robinia akacjowa–Robinia pseudoacacia L. w fitoterapii
Robinia pseudoacacia:therapeutic properties and remedies of folk medicine
Preliminary study on the composition of volatile fraction of fresk flowers and leaves of Robinia Pseudoacacia L
Dane techniczne
Nazwa łacińska | robinia pseudoacacia |
Rodzaj surowca | kwiat |
Postać | cięty |
Zbiór | z upraw konwencjonalnych / ze stanu naturalnego |
Kraj pochodzenia | Polska |
Podmiot odpowiedzialny | Aromatika Adam Iwańczuk |