RUMIANEK KWIAT CIĘTY / ROZKRUSZ

RUMIANEK POSPOLITY rozkrusz
(Matricaria chamomilla)

ang. chamomile;
hiszp.  manzanilla de Castilla, manzanilla alemana;
niem.  Echte Kamille;
fran.  Camomille sauvage;
ros.  Рома́шка апте́чная;


To jednoroczna roślina z rodziny astrowatych powszechnie spotykana w Europie środkowo-północnej i Azji, a wtórnie rozpowszechniona również w Ameryce Północnej. Dziko występuje na polach, łąkach, przydrożach i siedliskach ruderalnych, a ze względu na właściwości lecznicze pozostaje często uprawiana także w przydomowych ogródkach. Ze względu na minimalne wymagania glebowe pozostaje dość wdzięcznym przedmiotem uprawy nawet dla mniej wprawnych ogrodników. Jej charakterystyczne kwiaty o delikatnych, białych płatkach otaczających żółte, rurkowe pręciki zawierają duże ilości wonnych olejków nadających rumiankowi intensywnego, dość przyjemnego aromatu. W fitoterapii stosuje się bądź całe koszyczki kwiatowe, bądź suszone rurki („środki” kwiatów).


SUROWIEC: kwiat rumianku (flos matricariae)

Zawiera olejek eteryczny (od 0,3 do 1,2%), w którego skład wchodzi chamazulen, α-bisabolol, spiroeter, ponadto flawonoidy, związki kumarynowe, śluz, cholinę i sole mineralne.


DZIAŁANIE

Kwiat rumianku charakteryzuje się przede wszystkim działaniem rozluźniającym. Wpływa zarówno na mięśnie gładkie, z których zbudowana jest większość narządów wewnętrznych naszych organizmów, jak również na system nerwowy. Łagodzi bóle brzucha spowodowane stresem, napięciem oraz zaburzeniami trawienia, reguluje przemianę materii, zapobiega kolkom, wzdęciom i bolesnym skurczom jelit. Poprawia apetyt i ułatwia przyswajanie treści pokarmowych. Posiada właściwości antyseptyczne zarówno przyjmowany wewnętrznie (zapobiegając powstawaniu wrzodów żołądka), jak i stosowany zewnętrznie. Łagodzi podrażnienia skóry, zapobiega zakażeniom bakteryjnym i wirusowym. Jednocześnie pozostaje tak łagodny, że może być z powodzeniem używany do pielęgnacji niemowląt. Dodatkowo kwiat rumianku posiada właściwości lekko przeciwbólowe, zmniejszając dolegliwości spowodowane przez migreny, choroby reumatyczne i bóle mięśniowe (np. będące efektem przeziębienia). Mocny napar rumiankowy i macerat mocny ze świeżego ziela znosi bóle miesiączkowe. W formie inhalacji ogranicza katar i pomaga wyleczyć zapalenie zatok, przeciwdziała także dokuczliwym nieżytom błon śluzowych stanowiącym efekt alergii. Dodany do płukanek do włosów czyni je miękkimi i w naturalny sposób rozjaśnia pasemka.


ZASTOSOWANIE

Napar z koszyczków rumianku stosowany jest w stanach zapalnych układu pokarmowego i oddechowego, ponieważ pomaga złagodzić zaburzenia żołądkowo-jelitowe i nudności. Okazuje się pomocny w leczeniu takich przypadłości jak skurcze, rozdęcia nadbrzusza, wzdęcia i odbijanie się. Stosowany do płukania jamy ustnej i gardła wspomaga leczenie zapalenia dziąseł i stanów zapalnych gardła. Przeciwdziała chorobie lokomocyjnej. Herbatka rumiankowa przynosi ulgę niemowlętom w przypadku kolki jelitowej. Stosowany zewnętrznie jako płukanka do włosów rozjaśnia kolor, dodaje im miękkości i blasku, zaś jako okład do ciała łagodzi podrażnienia skóry, świąd oraz dolegliwości związane z zapaleniem pochwy i hemoroidami. Uważa się, iż napar z rumianku działa również łagodnie uspokajająco, przynosi ukojenie nerwów, zmniejsza wahania nastrojów i ułatwia zasypianie, dlatego zalecany jest dla odprężenia osobom narażonym na stres, cierpiącym na bezsenność i rozdrażnienie.


PRZECIWWSKAZANIA

Stwierdzona alergia na surowiec. W przypadkach osób, u których stwierdza się nadwrażliwość na rośliny z rodziny Compositae, nie zaleca się również podawania rumianku lekarskiego (możliwe jest wtedy tzw. "krzyżowe" uczulenie)


SPOSÓB PRZECHOWYWANIA

Należy przechowywać w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci, w zamkniętych opakowaniach, chronić od światła i wilgoci.


PRZYKŁADOWE FORMY ZASTOSOWANIA

Napar
1 łyżkę kwiatów rumianku zalać 200 ml wrzącej wody. Pozostawić do zaparzenia pod przykryciem na 20 minut, schłodzić. Pić 3 x dziennie po 100 ml w stanach zapalnych przewodu pokarmowego, nerwicy żołądka i przy bezsenności. W przypadku nieżytu przewodu pokarmowego zaleca się przyjmowanie mniejszych dawek w odstępach co 2-3 godziny.

Płukanka
25 g kwiatu rumianku zalać 1 litrem wody i doprowadzić do wrzenia. Gotować 1-2 minuty, po czym odstawić do zaparzenia na 20 minut. Odcedzić. Schłodzonym naparem płukać włosy zaraz po ich umyciu szamponem. Płukanka działa lekko rozjaśniająco, pozostawia włosy miękkie i puszyste.

Nalewka
100 g kwiatów rumianku zalać 300 ml alkoholu 40%. Odstawić do maceracji na 14 dni. Po upływie dwóch tygodni przefiltrować i zlać do butelek. Pić 1-2 razy dziennie po ok. 5 ml.


Mieszanki ziołowe

Na egzemę
25 g kwiatów rumianku wymieszać z 50 g liści orzecha włoskiego, 25 g babki lancetowatej, 25 g ziela krwawnika, 25 g ziela przywrotnika, 25 g ziela jasnoty białej, 25 g korzenia mniszka lekarskiego i 10 g tysiącznika. 1 łyżeczkę mieszanki zalać 200 ml wrzącej wody. Pozostawić do zaparzenia pod przykryciem na 20 minut, odcedzic i schłodzić. Pic 1 x dziennie przed snem.

Na trądzik pospolity
50 g kwiatu rumianku wymieszać z 50 g liści orzecha włoskiego, 50 g dziurawca, 40 g korzenia łopianu, 30 g skrzypu polsnego. 2 łyżeczki ziół zalać 400 ml wrzątku. Zaparzać pod przykryciem przez 60 minut, odcedzić. Pić między posiłkami do 3 szklanek naparu dziennie.

Na zapalenie jamy ustnej
20 g kwiatów rumianku wymieszać z 20 g liści orzecha włoskiego, 20 g szałwii, 10 g kwiatu czarnej malwy i 10 g kory dębu. 2 łyżeczki mieszanki zalać 200 ml wrzącej wody. Pozostawić do zaparzenia pod przykryciem na 20 minut, odcedzić i schłodzić. Wyciągu używać 5-6 x dziennie do płukania jamy ustnej.