DZIKA RÓŻA ŁUSKA bez pestek

Historia upraw tej rośliny na terenie Polski sięga X-XI wieku - już wówczas nasze państwo było cenionym europejskim eksporterem szyszek chmielu do Szwecji, Francji i Niemiec. Choć chmiel kojarzony jest głównie z piwem, posiada również działanie lecznicze i wykorzystywany jest do produkcji niektórych leków i kosmetyków.

Kozłek lekarski (Valeriana Officinalis) to wieloletnie zioło rosnące na terenie całej Eurazji i Ameryki Północnej, poza obszarami arktycznymi i pustynnymi. Rzymski lekarz Pliniusz zalecał jego stosowanie w chorobach układu moczowego i płuc, a średniowieczni medycy powszechnie zalecali go w chorobach zakaźnych i przy epilepsji.

Jej nazwa wywodzi się od greckiego słowa oznaczającego pszczołę. Jak głosi legenda, starożytni pszczelarze zwykli rozgniatać w dłoniach świeże listki rośliny i smarować nimi wloty do barci, by delikatnym, cytrusowym zapachem zachęcać owady do powrotu do ula. Obecnie melisa to uznany i ceniony środek uspokajający i nasenny.

Znana jest przede wszystkim z białych, bardzo intensywnie pachnących kwiatów, których odurzająca i bardzo przyjemna woń często wykorzystywana bywa w przemyśle kosmetycznym, perfumeryjnym i chemicznym. W stanie surowym zawiera związki o działaniu silnie toksycznym, szkodliwym dla większości kręgowców.

Gdy rozkwitają kasztanowce, jak głosi popularne powiedzenie - nadchodzi czas matur. Piękne, białe lub czerwone kwiaty zebrane gęste, wiechowate i ułożone ku górze kwiatostany, to pożądany surowiec zielarski, wykorzystywany zarówno w ziołolecznictwie, jak i składnik kosmetyków do pielęgnacji ciała.

Polska nazwa rośliny doskonale oddaje jej podstawowe właściwości. Już pod koniec średniowiecza europejscy fitoterapeuci wykorzystywali ją do tamowania nadmiernych krwawień, zarówno wewnętrznych, towarzyszących chorobom płuc i narządów układu trawiennego, jak i miesięcznych u kobiet. Była podstawą dawnych leków aplikowanych chorym na czerwonkę i krwawe biegunki.

Dawniej spotkać ją można było praktycznie w każdym, przydomowym ogródku, obecnie należy do surowców dość trudnych do zdobycia. Używano jej nie tylko jako rośliny leczniczej, lecz również, ze względu na jej silny, korzenno-balsamiczny zapach, wykorzystywano w kuchni do nadawania aromatu pieczeniom mięsnym i sałatkom warzywnym.

Wyciągi z kwiatów czarnego bzu to nieoceniony środek na przeziębienia. Działając napotnie i przeciwgorączkowo łagodzą objawy infekcji wirusowych i bakteryjnych, a równocześnie wzmacniają naturalną odporność organizmu, wykazują właściwości moczopędne i rozkurczowe. Ekstrakty z kwiatów czarnego bzu stosowane do przemywania twarzy przywracają skórze blask i młodzieńczy wygląd. 

Istnieją państwa, w których wizerunek tego drzewa o jasnej korze zyskał rangę równą symbolu narodowego. Choć medycyna naturalna najchętniej korzysta z soku i liści brzozy, praktyczne zastosowanie znalazły również pączki, pojawiające się na brzozie wczesną wiosną zwiastując rychłe nadejście ciepłych dni.

Soczyste i bardzo smaczne, w formie suszonej również zachowują całe bogactwo cennych dla zdrowia substancji odżywczych. Należą to tych niewielu owoców, które mogą być bezpiecznie podawane nawet najmłodszym dzieciom. W postaci syropu lub soku stanowią doskonały środek napotny i przeciwgorączkowy.

Ceniona była już przez Hipokratesa, który wielokrotnie podkreślał jej wybitnie wykrztuśne działanie i zalecał jako panaceum na towarzyszący chorobom kaszel. Z kolei w epoce średniowiecza zdobyła popularność jako środek na wątrobę, co zawdzięczała charakterystycznemu posmakowi goryczy kojarzonego z żółcią.

Mimo że należy do grupy gatunków obcych dla flory Polski, należy do szeroko znanych i rozpowszechnionych surowców zielarskich zalecanych przez rodzimą medycynę ludową. To doskonałe lekarstwo na kaszel i zapalenie żołądka, a świeżo utarty korzeń w połączeniu z cukrem tworzy delikatną masę stosowaną w cukiernictwie.

Lekarze praktykujący sztukę medyczną w starożytnym Rzymie zalecali spożywanie owoców róży w stanach niedożywienia i anemii, zaś płatków – moczonych w winie, co przyspieszać miało leczenie nieżytu żołądka. Kwiaty dostarczały wonnych olejków stanowiących podstawę pierwszych znanych perfum, jak również posypywano nimi pościel, by zagwarantować spokojny i niezakłócony sen.

Należy do grona najbardziej cenionych roślin pastewnych naszej strefy klimatycznej. Jest również jadalna dla człowieka – spożywać można zarówno ziele, jak i kwiaty. W medycynie ludowej znalazła zastosowanie jako środek na tzw. choroby kobiece.